Lessen uit een maand covid-19-patiënten behandelen
Als de basishygiëne en de infectiepreventie goed op orde zijn, kunnen ziekenhuizen veilige en verantwoorde zorg aan patiënten leveren. Het is dan niet nodig om de eigen medewerkers uitgebreid te testen op een besmetting met corona.
Ook is het veilig om bij het verzorgen van patiënten de klassieke chirurgische mondmaskers te dragen. Alleen als heel fijne vochtdruppeltjes vrijkomen, zoals bij het beademen van patiënten, moeten de speciale FFP2-maskers gebruikt worden.
Dat blijkt uit op schrift gestelde ervaringen van ruim een maand zorg voor 286 covid-19-patiënten in het Amphia Ziekenhuis in Breda. Leden van de zogenoemde Kenniskern Infectiepreventie van het ziekenhuis hebben daar bijdragen aan geleverd.
"Dit is rationeel en goed onderbouwd beleid", zegt Jan Kluytmans, hoofd medische microbiologie van het Amphia en hoogleraar aan het UMC Utrecht. "Als je het elders toepast, moet je wel goed kijken of het daar ook werkt."
De bevindingen van de artsen van het Amphia zijn belangrijk. Ze kunnen patiënten die andere zorg nodig hebben dan voor een infectie met het coronavirus mogelijk ervan overtuigen dat ze veilig naar het ziekenhuis kunnen komen. Vorige week werd duidelijk dat veel hartpatiënten, maar ook andere patiënten, zorg mijden uit angst voor besmetting.
Chirurgische mondmaskers
Veel zorgverleners buiten het ziekenhuis (huisartsen, medewerkers van verpleeghuizen en zorgverleners in de ggz, de gehandicaptenzorg, de thuiszorg en wijkverpleging) hebben twijfels of een chirurgisch masker voldoende bescherming biedt bij de zorg voor coronapatiënten. Bovendien zijn die maskers schaars.
"Er is veel discussie over de vraag of chirurgische mondmaskers wel veilig genoeg zijn bij de verzorging van covid-19-patiënten en ook over de overdracht van het virus door mensen die nog niet echt ziek zijn", zegt Jan Kluytmans. Hij stelt op basis van zijn eigen ervaringen dat chirurgische mondmaskers veilig zijn bij de gewone zorg voor coronapatiënten.
In het Amphia Ziekenhuis zijn sinds het uitbreken van de coronacrisis tientallen patiënten opgenomen. Een van hen is Piet Dijkers. Hij vertelt hoe ziek hij werd door het virus:
Aanvankelijk testte het Amphia alle personeelsleden met klachten van de luchtwegen op covid-19. Ongeveer vijf procent bleek besmet, veruit de meeste van hen hadden milde klachten. Een aantal personeelsleden had daarmee doorgewerkt. "Wij zijn als eerste medewerkers gaan testen, maar dat hebben we losgelaten omdat het de diagnostiek van patiënten in de weg ging zitten", vertelt Kluytmans.
Deze werkwijze heeft niet geleid tot extra besmettingen van patiënten met andere aandoeningen of van collega-zorgverleners. "Bij drie van de 286 opgenomen patiënten werd de test zeven dagen of langer na opname afgenomen. In twee van de drie gevallen bestonden de klachten al langer, maar waren die niet als zodanig herkend. Het laatste geval dat na een week opname werd vastgesteld is al ruim twee weken geleden. Er zijn met onze huidige werkwijze dan ook geen aanwijzingen dat er overdracht van het virus optreedt in het ziekenhuis."
Ziekteverzuim valt mee
Vanaf 13 maart wordt medewerkers met koorts of griepachtige klachten gevraagd thuis te blijven. Ze moeten 24 uur klachtenvrij zijn voor ze weer mogen werken. "Met dit beleid", zo staat in het stuk van de artsen, "is er ondanks de covid-19-pandemie geen sprake van personeelskrapte in het Amphia."
Kluytmans vertelt dat het ziekteverzuim maar twee procent hoger ligt dan vorig jaar in deze periode. "En afgelopen week was het zelfs beduidend lager." Twee jaar geleden, toen de seizoensgriep lang aanhield en leidde tot veel zieken en doden, waren er 260 ziekmeldingen meer in de eerste veertien weken van het jaar dan nu.
"Onze aanpak leidt dus niet tot heel veel extra zieken", zegt Kluytmans. "We hebben voldoende personeel, ook omdat we de andere zorg hebben afgeschaald. In de thuiszorg bijvoorbeeld kun je dat waarschijnlijk niet doen. Daar moet je die zorg geven. Als een wijkverpleegkundige of een thuiszorgmedewerker zich ziek voelt, is het verstandig om wel te testen."
Geen bovenmatig verzuim
"Op basis van deze bevindingen", schrijven Kluytmans en zijn collega's, "concluderen we dat het testen van medewerkers niet noodzakelijk is om veilige zorg te garanderen en dat het in onze situatie ook niet leidt tot een bovenmatig verzuim."
Wel onderstrepen ze dat het net geopende Amphia Ziekenhuis alleen eenpersoonskamers heeft met eigen sanitair. Dat is gunstig voor het tegengaan van de verspreiding van infecties.
Het Amphia gaat door met het huidige beleid, vanwege de goede resultaten ervan, maar ook om de beschikbare testen zo nuttig mogelijk te gebruiken. "In bijzondere gevallen waarbij de inzet van de medewerker directe gevolgen heeft voor de continuïteit van de kritische processen kan een test worden uitgevoerd."