Zes weken lang vonden de verhoren in het Congres achter gesloten deuren plaats. Maar vandaag begint een nieuwe fase in het impeachmentonderzoek naar president Trump. De onderzoekscommissie van het Congres zal vanaf nu getuigen in het openbaar verhoren.
Die verhoren worden live uitgezonden op alle Amerikaanse nieuwszenders. Voor het eerst kunnen kiezers en journalisten meeluisteren naar wat getuigen in het Oekraïneschandaal te vertellen hebben. De Democraten willen indruk maken en daarom laten ze de Amerikaanse topdiplomaat Bill Taylor vanmiddag meteen het spits afbijten.
Zijn eerdere getuigenis achter gesloten deuren veroorzaakte in oktober schokgolven in politiek Washington, toen zijn gedetailleerde openingsverklaring uitlekte. Hij verklaarde als eerste dat Trump militaire hulp had bevroren om Oekraïne onder druk te zetten voor persoonlijke doeleinden.
Het Witte Huis wilde dat Oekraïne in het openbaar zou verklaren dat het een onderzoek zou beginnen naar Trumps politieke rivaal Joe Biden. Later deze week getuigen diplomaat George Kent en oud-ambassadeur Marie Yovanovitch.
Publieke opinie
Voor de Democraten zijn de openbare verhoren een noodzakelijke stap. Om de president af te zetten is een tweederdemeerderheid vereist in de Senaat. Om dat te bereiken heb je minimaal twintig Republikeinse senatoren nodig die hun eigen president afvallen. Maar Republikeinen zullen pas gaan bewegen als er een significante verschuiving is in de publieke opinie.
De Democraten zien de openbare verhoren als een cruciale factor in deze informatieoorlog. Sinds het begin van het onderzoek is de steun onder het Amerikaanse publiek voor afzetting gestaag gegroeid.
Tot half september was tussen de 35 en 40 procent van de Amerikanen voorstander van een onderzoek. Dat veranderde toen het nieuws over het Oekraïneschandaal naar buiten kwam. Volgens de laatste peilingen is nu 49 procent voor en 46 procent tegen.
Toch is het waarschijnlijk niet genoeg om Republikeinen in het Congres op andere gedachten te brengen. De formele stemming over het vervolg van het onderzoek op 31 oktober sprak boekdelen. Alle Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden stemden toen tegen. Trump blijft ongekend populair bij zijn achterban en slechts een kleine minderheid van Republikeinse kiezers is voorstander van het onderzoek.
Daarmee heeft de president de Republikeinse Partij stevig in zijn greep. De Republikeinen staan aan de vooravond van een verkiezingsjaar waarbij het hele Huis van Afgevaardigden en een derde van de Senaat herkozen worden. Iedereen weet dat Trump met een simpele tweet je kandidatuur kan maken of breken. Er zijn vooralsnog weinig Republikeinen die de presidentiële toorn durven te trotseren.
Voor wat hoort wat
Toch zie je dat de Republikeinen in het Congres moeite hebben de president te verdedigen in het Oekraïneschandaal. Hun argumenten schieten de laatste weken alle kanten uit. Lange tijd zongen de Republikeinen heel hard mee in het Trumpiaanse koor: "No quid pro quo!", Trump was niet uit op een dealtje. Maar verschillende getuigen hebben verklaard dat er wel degelijk sprake was van een voor-wat-hoort-wat bij het telefoongesprek met de Oekraïense president.
Die getuigenverklaringen zijn tot nu toe bijzonder consistent geweest. Trump zette Oekraïne onder druk door militaire hulp ter waarde van 391 miljoen dollar achter te houden, zo verklaarde getuige na getuige. En die hulp zou pas hervat worden als Oekraïne in het openbaar bekend zou maken dat het een onderzoek zou beginnen naar Trumps politieke rivaal Joe Biden en diens zoon Hunter.
Rookgordijn
Over de inhoud van het beruchte telefoongesprek tussen Trump en de Oekraïense president Zelensky en de verschillende getuigenverklaringen hoor je de Republikeinen dan ook nauwelijks iets zeggen.
Ze richten hun pijlen op de procedurele aspecten. Het afzettingsonderzoek is ongrondwettelijk, betogen ze. Ook trekken ze de integriteit van de getuigen in twijfel. De Republikeinen hebben bovendien Hunter Biden en de klokkenluider die de kwestie aan het rollen bracht als getuigen opgeroepen om in het openbaar te getuigen. Het is bedoeld als rookgordijn om de aandacht af te leiden van de rol van de president in het schandaal.
