Het Nederlands elftal is net aan een veelbelovende aanval begonnen, maar bij de juichende buren ligt de bal er al in. Voor veel kijkers van live sportwedstrijden is het een bekend en frustrerend fenomeen: in de ontvangst van live tv-beelden kan veel tijdsverschil zitten. Hoe kan dat?
Met de komst van digitale televisie is de beeldkwaliteit vooruitgegaan, maar de ontvangst van de beelden op het beeldscherm is langzamer. Dat komt doordat het signaal door de NPO geëncodeerd (in enen en nullen) bij de kabelaars wordt aangeleverd. Vervolgens wordt het weer gedecodeerd (in beeld en geluid) in het tv-kastje (of decoder) thuis. Dit encoderen en decoderen vergt tijd, waardoor er een vertraging zit in de ontvangst van de beelden.
Vervolgens zijn er nog verschillen in de manier van tv-kijken. Een overzicht.
1. Kijken via de ether (Digitenne)
Met zenden via de ether wordt bedoeld dat signalen zonder kabelverbinding worden ontvangen uit de lucht, dus via een antenne. Kijk je zo tv, dan wordt het tv-signaal door een kleine kamerantenne (officieel: een DVB-T2-ontvanger) uit de lucht opgevangen en naar je tv gestuurd. Dat signaal is wel gecomprimeerd, omdat er minder ruimte beschikbaar is in de ether nu een deel daarvan wordt gebruikt voor mobiel internet. Het kost tijd het signaal weer 'uit te pakken'.
2. Kijken via de satelliet
Satelliet-tv met Canal Digitaal gaat ook via de lucht, maar hierbij wordt het signaal via een een schotel op de grond naar een satelliet verzonden. Die satelliet versterkt het signaal weer naar de schotel van de tv-kijker en dan gaat het naar de televisie, met vertraging als gevolg. Een voordeel: kijken via de satelliet is ook mogelijk buiten Nederland. Zo hoeven fans van Frank Snoeks op een Franse camping niet te wanhopen.
3. Verschil tussen providers
En dan is er nog ontvangstverschil bij de tv-providers. Zo zendt Ziggo via de kabel uit en gebruikt KPN IP-TV, waarbij een ethernetkabel je tv en router met elkaar verbindt. Omdat het andere systemen zijn, is de ontvangstsnelheid van klanten van beide providers nooit gelijk.
4. Decoder of geen decoder
Ook het type tv-kastje heeft invloed op de ontvangstsnelheid. Als er een tv-kastje naast de tv staat, dan is dat een extra drempel waar het signaal langs moet. Je kunt ook kiezen voor de zogenoemde CI+-module. Dat is een metalen insteekkaart waarmee een antennedraad rechtstreeks in de tv gaat. Alleen kan kijken met een insteekkaart bij Ziggo alleen via de kabel en bij Canal Digitaal via de satelliet. Bij KPN, dat dus het tv-signaal verstuurt via internet, kan dat niet.
5. 4K of Full HD
In aanloop naar de grote sportevenementen wordt veel reclame gemaakt voor kijken in de beste resolutie. In de winkels zijn zogenoemde UHD- of 4K-tv's gemeengoed geworden. 4K staat eenvoudigweg voor vier keer scherper beeld dan de voorloper full HD.
Voetbal kijken in 4K kan ook, maar ook dat kan voor een vertraging van de beelden zorgen. Zo hebben Ziggo-klanten die in 4K kijken een vertraging van ongeveer 3 seconden ten opzichte van de kijkers die in full HD kijken. Een woordvoerder van de NPO zegt dat het bij Ziggo mogelijk net iets meer tijd vergt om het 4K-beeld op te bouwen. "Dat wordt nu uitgezocht. Gebruikers van andere distributeurs lijken tot nu geen tot weinig last te hebben van vertraging, hooguit een seconde."
6. Livestream
Kijken via een livestream (bijvoorbeeld via apps als NLZiet) gaat via een internetverbinding. De snelheid van de ontvangst heeft bijvoorbeeld te maken met de snelheid van de internetverbinding en de gekozen provider.
Daarom kan kijken via een livestream voor veel vertraging zorgen. De woordvoerder van de NPO zegt dat er samen met de distributeurs aan wordt gewerkt om het tijdsverschil van streamen ten opzichte van kijken via de kabel te verkleinen.
"De vertragingen variëren momenteel tussen de 6 en 20 seconden, dit is afhankelijk van de media-ontvanger die door de kijker wordt gebruikt. Als het gaat om vertragingen die langer zijn, gaat het zeer waarschijnlijk om technische problemen die buiten onze invloedsfeer liggen, maar we gaan het natuurlijk wel onderzoeken."
Heb je last van langere vertragingen, dan verwijst de NPO naar de afdeling publieksservice. "Dan gaan we kijken wat we kunnen doen en of deze problemen door ons of door de betreffende distributeur te verhelpen zijn."
Maar wat zorgt nou voor de minste vertraging?
Jarco Kriek, tv-journalist van TotaalTV, heeft vorige week de proef op de som genomen. "In full HD was Ziggo het snelst, daarna KPN en daarna satelliet. Een livestream heb ik niet getest, maar dat is sowieso nog langzamer."
Het idee dat kijken via de satelliet het snelst is, omdat het signaal daarbij zonder obstakels recht uit de ruimte wordt teruggezonden, is achterhaald, zegt Kriek. "Tien jaar geleden was het aanvoersignaal dat Ziggo, KPN en andere providers gebruikten afkomstig van de satelliet. Hierdoor had de satelliet altijd het eerste beeld en geluid. Nu is de aanvoer omgezet van satelliet naar glasvezel. En dat is niet alleen betrouwbaarder, maar ook sneller."
Volgens Kriek is het voorlopig niet afgelopen met de ontvangstverschillen. "Het is alleen mogelijk als NPO en providers als Ziggo en KPN echt actief willen samenwerken om zenders op elkaar afgestemd richting de klant te versturen. Dat is niet alleen een helse klus maar kost daarnaast veel tijd, inspanning en dus ook geld. Ik zie dit persoonlijk nog niet zo snel gebeuren, terwijl het technisch mogelijk moet zijn."
Tot die tijd is een minimale investering van een paar goede oordoppen een optie.
