Laurens Sembiring
Laurens Sembiring
"Ja, voilà! Hrubesch opnieuw. Het is gebeurd. En dan is West-Duitsland Europees kampioen. Het is de beste ploeg van het toernooi, maar de revelatie België heeft hier in de finale bewezen bijzonder sterk te zijn."
Het is zondag 22 juni 1980 als een Vlaamse voetbalcommentator deze woorden uitspreekt. De Belgen verliezen door een doelpunt van Horst Hrubesch weliswaar de EK-finale van West-Duitsland (2-1), maar niemand had verwacht dat de Belgen tot een dergelijke prestatie in staat waren.
Tot op de dag van vandaag is het de beste prestatie van de Rode Duivels op een internationaal voetbaltoernooi. Het is ook het moment waar oud-international Jan Ceulemans het liefst aan terugdenkt, vertelt hij aan de telefoon, vlak voordat het Europees kampioenschap voor België van start gaat.
Als 23-jarige speler van Club Brugge debuteert Ceulemans op dat eindtoernooi in het nationale elftal. In eigen land leeft het toernooi nauwelijks. België is er niet bij op het wereldkampioenschap in 1978 en er wordt weinig verwacht van de nieuw gevormde selectie door bondscoach Guy Thys. "Het nationale elftal bestond tussen aanhalingstekens niet meer", zegt Ceulemans, die in totaal 96 interlands speelde en het vaakst de aanvoerdersband droeg.
Dat verandert tijdens het toernooi. België zit in een loodzware poule met grootmacht Engeland, gastland Italië en de geslepen Spanjaarden. De Belgen beginnen tegen Engeland en komen al vroeg op achterstand, maar dan staat Ceulemans op. Na 29 minuten spelen, laat hij zien waar hij goed in is: doelpunten maken.
Doelpunt
Ceulemans schiet de 1-1 tegen de touwen en zorgt ervoor dat België het EK begint met een gelijkspel. "Dat doelpunt gaf ons zo'n boost. Ons toernooi kon niet meer kapot. Het gaf ons het gevoel dat we tegen veel ploegen konden wedijveren. Dat gaf vertrouwen naar de volgende wedstrijden."
Met een nieuwe dosis zelfvertrouwen en lef dendert België door. Spanje wordt met 2-1 verslagen en dankzij een gelijkspel tegen Italië bereikt de ploeg, waar onder andere Eric Gerets en Jean-Marie Pfaff onderdeel van uitmaken, de finale. De Belgen komen uiteindelijk thuis met een zilveren medaille en gaan voor altijd de geschiedenisboeken in. "De nieuwe generatie was opgestaan", aldus Ceulemans.
Een grotere tegenstelling met nu is er volgens hem niet te bedenken. Het is erop of eronder voor de huidige selectie. "Voor veel jongens is dit de laatste kans. Als dit daadwerkelijk de gouden generatie Rode Duivels is, dan moet het nu wel gebeuren."
Vraagtekens
De inmiddels 64-jarige Ceulemans is idolaat van Belgische topspelers als Kevin De Bruyne, Eden Hazard en Jan Vertonghen, maar legt uit dat de selectie van bondscoach Roberto Martínez op leeftijd is. "België heeft in het bijzonder een paar verdedigers die een bepaalde leeftijd hebben en ook nog blessuregevoelig zijn. Die jongens gaan na dit EK afhaken."
Hoewel Ceulemans, die lange tijd recordinternational was van de Belgen, benoemt dat het voor de huidige nummer één op de FIFA wereldranglijst voorlopig de laatste kans is op een gouden plak, heeft hij geen hoge verwachtingen. Dat heeft alles te maken met een grote hoeveelheid vraagtekens. En niet om de minste spelers.
Verdedigende middenvelder Axel Witsel vertolkt een belangrijke rol in het elftal, maar hij speelde in januari voor het laatst een wedstrijd. Sindsdien revalideert hij van een achillespeesoperatie. "Ze zijn hem aan het klaarstomen, maar er meteen weer staan na vier maanden, daar geloof ik niet in."
Een sportief succes voor België valt of staat volgens Ceulemans met de fitheid van Kevin De Bruyne. De City-aanvoerder kwam met een gebroken neus en oogkas gehavend uit de Champions League-finale en sloot daardoor pas later aan bij de selectie. "Maar we hopen dat hij kan spelen met een masker."
Misschien wel het grootste vraagteken staat achter de naam Eden Hazard. Volgens Ceulemans verkeert de behendige aanvaller sinds zijn overstap naar Real Madrid in een vormcrisis. "Hij heeft al twee jaar niet goed gevoetbald. Het is te hopen dat hij het toernooi van zijn leven speelt. Een halve Hazard kun je niet gebruiken."
Er is volgens Ceulemans nog een groot nadeel voor de Belgen. Ze spelen namelijk geen thuiswedstrijden. Brussel was als speelstad kandidaat om die wedstrijden te organiseren, maar de voorgenomen bouw van het Eurostadion in de Belgische hoofdstad kreeg te maken met de ene na de andere tegenslag, waardoor het project uitliep op een fiasco.
"Het is echt onbegrijpelijk", zegt Ceulemans. "Dit is sowieso een groot nadeel." Michel D'Hooghe, oud voorzitter van de Belgische voetbalbond doet daar nog een schepje bovenop. "Dat is weer het resultaat van het belabberde beleid dat wordt gevoerd qua infrastructuur," zei hij bij de regionale omroep Focus/WTV.
Eind 2017 werd de beslissing genomen om Brussel te schrappen als speelstad en dat leidde toen ook al tot de nodige kritiek, onder andere van de Belgische premier Alexander de Croo.
België was het eerste land dat zich wist te kwalificeren voor dit EK en overtuigde in de groepsfase met flitsend spel en veel doelpunten. Het scoorde veertig keer, maar de laatste wedstrijden werd er minder gejuicht. De oefenwedstrijd tegen Griekenland eindigde in 1-1, Kroatië werd wel met 1-0 verslagen.
Volksfeest
De Belgen kwamen de laatste drie eindtoernooien telkens verder dan de achtste finales, maar de eindstrijd werd niet gehaald. Volgens Ceulemans is het een prestatie van formaat als België dit keer wel de finale weet te bereiken. "Maar ik schat Frankrijk, Portugal en Duitsland hoger in dan wij."
Mocht het toch lukken de eindstrijd te halen, dan zal er volgens Ceulemans, ondanks de coronapandemie, een waar volksfeest uitbarsten. Iets dat hij en zijn ploeggenoten in 1980 niet hebben meegemaakt. "Logisch", volgens Ceulemans. "Niemand had het destijds verwacht. Het was niet zo dat er duizenden mensen langs de straat stonden. Dat gebeurde pas na het WK in Mexico."
Romelu Lukaku, Kevin De Bruyne en bondscoach Roberto Martínez kijken vooruit naar het Europees kampioenschap voetbal.
Toen verloren de Belgen de troostfinale van Frankrijk en werd de selectie met gejuich ontvangen. "Er stonden duizenden, duizenden en duizenden mensen van Zaventem tot aan de Grote Markt in Brussel. Dat is toch echt een aantal kilometer."
En ook in 2018, toen de Belgen derde werden op het WK in Rusland, werd de selectie door ruim dertigduizend uitzinnige fans gekleed in rode shirts opgewacht in de hoofdstad. "Ik hoop dat deze gouden generatie dat nog één keer mee mag maken", besluit Ceulemans.
Verslaggever Joep Schreuder is in Sint-Petersburg, waar hij de wedstrijd Rusland-België zal volgen.
