Vandaag zwaaien de leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) officieel af. Wie zich ervoor had aangemeld, stelde zich beschikbaar tot drie maanden na de bevrijding van heel Nederland en dat moment is nu aangebroken.

"Ik begrijp dat dit velen met een weemoedige gedachte vervult", spreekt de bevelhebber van de BS, prins Bernhard, zijn mannen toe. "Zo ook mijzelf. Gedurende de laatste drie maanden hebben wij elkaar als soldaten leren kennen en waarderen."

De BS werd in september 1944 opgericht, vlak voordat de geallieerden voor het eerst voet op Nederlandse bodem zetten. Het begon als een bundeling van verschillende verzetsgroepen, die tot dan toe weinig hadden samengewerkt. Tegen het einde van de oorlog bleek er een tekort aan handen te zijn en konden ook andere mannen zich aanmelden.

De BS was onderverdeeld in de Stoottroepen, die daadwerkelijk hebben meegevochten tijdens de oorlog, en de Bewakingstroepen, die zich tijdens de bevrijding en de periode daarna hebben beziggehouden met het handhaven van de orde en rust in het land.

"Wij stonden gezamenlijk voor de grootse taak het gewapend verzet in Nederland samen te smeden tot een sterk wapen", zegt de prins. "Zonder aarzelen hebben jullie mijn leiding aanvaard en mijn bevelen en richtlijnen opgevolgd. Thans bestaat de gelegenheid jullie daarvoor alle hulde te doen toekomen."

Momenteel zijn er nog zo'n 60.000 man aangesloten bij de BS. Een deel van hen zal terugkeren in de burgermaatschappij. "Van hen neem ik langs deze weg met warm gevoel afscheid."

Anderen melden zich aan als oorlogsvrijwilliger om de strijd in Nederlands-Indië voort te zetten of sluiten zich aan bij het nog op te richten 'Korps Gezagstroepen'. Deze organisatie zal de taken van de BS grotendeels op zich nemen.

Kritiek op BS

"Bij het afscheid van de BS kan worden geconstateerd dat een uitstekend korps, dat vele verdiensten heeft, wordt opgeheven", schrijft Het Parool lovend.

Maar niet iedereen is zo lovend over de organisatie. De afgelopen maanden klonk er ook stevige kritiek op de BS. Zo zouden de mannen ongedisciplineerd en onbekwaam zijn. Er komen regelmatig verhalen naar buiten over de misstanden in de interneringskampen voor landverraders, waar de BS verantwoordelijk is voor de bewaking. Ze gaan over mishandeling, verkrachting en verwaarlozing.

Zo plassen de bewakers in het Amsterdamse kamp Levantkade in het eten van de gevangenen, klapt mede-bewaker Jaap Brons uit de school. "Op veel piestijden en poeptijden krijgen ze een klap in de geslachtsdelen of een por in de buik", voegt hij daar nog aan toe.

De bewaking van de Levantkade reageert verontwaardigd op de kritiek die ze ontvangen. "Vooral de schijnbare ongedisciplineerdheid onder de BS'ers blijkt aanleiding te zijn om ons BS'ers en passant het predicaat 'onbekwaamheid' in de schoenen te schuiven. Laat men niet vergeten dat het diezelfde 'schijnbaar ongedisciplineerde BS' is geweest die tijdens de bezetting de strijd tegen de bezetters gestreden heeft, waarbij de discipline van de geest die van uiterlijke vorm overheerste."

In de nieuwe gelederen van het Nederlandse leger zal de BS bewijzen uit wat voor hout ze gesneden is, aldus de bewaking van de Levantkade.

Een luchtledigheid voorkomen

De werkzaamheden van de BS stoppen overigens niet direct, maar zullen langzaam worden afgebouwd. "En dat is maar goed ook", aldus Het Parool, "want velen uit de BS doen thans werk, bijvoorbeeld opsporings- arrestatie- en bewakingswerk, en zouden deze allen vandaag vervallen, dan zou een luchtledigheid ontstaan."

Naar alle waarschijnlijkheid zal de BS volledig geliquideerd zijn op het moment dat het Korps Gezagstroepen aantreedt.