Koningin Wilhelmina is na vijf jaar ballingschap terug op Nederlandse bodem. Bij Eede stapte de vorstin om 12:29 uur over de Belgisch-Nederlandse landgrens.

De 9-jarige Diana de Baets was een van de eersten die de koningin welkom heette. "Ik wurmde me naar voren door het publiek en zag haar bij de meelstreep. Ze was niet zo groot en had een zilvervos om haar nek, mijn moeder had er ook zo een, de vossenstaart hing op haar rug."

Omdat de grenspaal bij gevechten is gesneuveld, werd de scheidslijn tussen beide landen aangegeven op de grond. De lijn bestond, bij gebrek aan verf, uit een symbolische meelstreep, natgemaakt om verstuiven te voorkomen. Er wapperde een Nederlandse vlag bij aan een geïmproviseerde mast van een latje.

Doodstil

"De koningin zag bleek, maar was zeer beheerst. Ook wij waren zeer onder de indruk van dit historische ogenblik en hadden moeite onze ontroering te beheersen", zegt Gerard Rutten, die als perschef is meegereisd met de koningin.

"Het was doodstil, zo stil dat men het vlaggendoek in de wind hoorde wapperen. Er werd niet gejuicht. Het was alsof de bevolking het niet kon geloven dat daar werkelijk hun koningin stond."

Het bezoek van de koningin was uit veiligheidsoverwegingen tot het laatste moment geheim gehouden. Vlak voor haar komst werd het grote nieuws pas door de dorpsomroeper medegedeeld. Inwoners die nog in het gedeeltelijk ontruimde dorp wonen, stroomden rond het middaguur naar de grensovergang.

De koningin arriveerde in een gepantserde limousine, geleend van generaal Eisenhower. Ze nam uitgebreid de tijd om iedereen te begroeten. Door alle commotie liep de koningin al handenschuddend onopgemerkt over de provisorische grens. Omdat de pers dit moment wilde vastleggen, schreed ze daarna nog een keer over de meelstreep.

Volgens Rutten werd de stilte daarna doorbroken door iemand die met schorre stem het Wilhelmus inzette. Daarna probeerden zo veel mogelijk mensen de koningin de hand te schudden. "Helaas kan ik niet iedereen een hand geven", moest ze glimlachend zeggen.

Diana kreeg wel de kans om met Wilhelmina te spreken. "Mijn moeder en tante zeiden tegen mij: 'Geef de koningin een handje!' En ik liep naar haar toe en trok aan haar vos. Ze draaide zich om en zei: 'Wat ben jij een flinke meid. Ik ga beslist de groeten doen aan de prinsesjes'."

"Alles leek echter onwezenlijk, zo onwaarschijnlijk", zegt generaal Kruls van het Militair Gezag, die de koningin ontving. "Het ontbreken van vlaggen, van erewachten, van muziekkorpsen, van meisjes met bloemen. Het was juist dat primitieve, dat ontbreken van het afgezaagde en gewone, dat alles zo echt, zo diep plechtig zou maken."

"Ik had het gevoel dat mijn moeder weer thuiskwam", zegt de 21-jarige Eduard Cuelenaere. "Vanaf dat ogenblik voelde ik me pas écht bevrijd."

De bevolking was dolblij dat Wilhelmina Eede koos als startpunt voor haar reis. In de herfst van 1944 werd de plek zwaar getroffen door het oorlogsgeweld, waardoor 90 procent van de bebouwing beschadigd raakte.

Tussen de reünies van het verwoeste dorp nam de vorstin de tijd om met zowel oorlogsslachtoffers als leden van het verzet te spreken. Wilhelmina was diep geroerd door alle ingrijpende verhalen. Mensen die dichtbij stonden zagen de vorstin zelfs een traantje wegpinken.

De 18-jarige Rein Scheele, die kortgeleden zijn vader verloor door de oorlog, kreeg de kans om haar te spreken: "De koningin wilde met ieder van de nabestaanden een gesprekje. Heel kort sprak ze met mij en mijn moeder. Ze vroeg wat er precies gebeurd was en wenste ons sterkte. Ook zei ze tegen mij dat ik goed voor mijn moeder moest zorgen."

Rondreis

Na de volgens haar "ontroerende verwelkoming" in Eede reed Wilhelmina door naar Aardenburg, om vervolgens nog een handvol plaatsen aan te doen, zoals de verwoeste haven van Breskens.

"Waar ik ook kwam, dezelfde aandoening en geestdrift", vertelt de koningin. "Overal bloemen, geschenken en attenties van allerlei aard. In alle plaatsen die ik bezocht, werden op mijn verzoek verzetslieden en nagelaten betrekkingen van illegale strijders tot mij gebracht."

Naast de troost die Wilhelmina de Zeeuwen kan bieden, staat de koningin ook symbool voor de teruggekeerde vrijheid. De terugkeer van de Landsvrouwe in Eede luidt een nieuw tijdperk in voor het zwaar getroffen Zeeland.

De komende drie dagen blijft de vorstin door de provincie toeren, waarna ze haar reis zal vervolgen in Brabant.