Kamermotie over onderzoek naar Nederlanders met migratieachtergrond maakt veel los
Een motie van VVD-Kamerlid Bente Becker over het bijhouden van gegevens over "culturele en religieuze normen en waarden van Nederlanders met een migratieachtergrond" maakt de tongen los. De motie, die eerder deze week werd aangenomen, schiet bij veel mensen in het verkeerde keelgat.
Onder meer op sociale media is er onbegrip en boosheid. Er wordt gesproken van racisme, maar er klinken ook gematigde reacties, omdat dergelijk onderzoek niet nieuw zou zijn.
Becker diende de motie begin vorige week in. Ze stelt onder meer dat "data over normen en waarden inzicht kan bieden in de culturele integratie van Nederlanders met een migratieachtergrond". Wat haar betreft moet bijvoorbeeld het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) daar regelmatig onderzoek naar doen.
Dinsdag stemde een ruime meerderheid van de Tweede Kamer voor (108 van de 150 leden). Tegenstemmen waren er van GroenLinks-PvdA, D66, Denk, PvdD en Volt. "Dit is geen vrijheid, dit is doodeng", schrijft Denk-Kamerlid Doğukan Ergin over de motie.
Indiener Becker zegt dat ze de ophef niet heeft zien aankomen en dat ze de verwijten die ze krijgt "verschrikkelijk" vindt. "Je moet het debat over integratie kunnen voeren op inhoud, zonder racist genoemd te worden."
In een video die ze vanmiddag op X heeft geplaatst, geeft ze toelichting. Zegt ze dat het "juist een voorstel was om niet op basis van onderbuik, maar op basis van wat er echt speelt in de samenleving het integratiedebat te kunnen voeren".
Teleurgesteld, maar niet verbaasd
Younes Douari, medeoprichter van Represent Jezelf, is teleurgesteld, maar niet verbaasd over de motie. Het platform zet zich in om politieke betrokkenheid onder jongeren te vergroten. "De mooie woorden over het beschermen van de grondrechten van partijen als de NSC en VVD doen me niets meer sinds ze deze coalitie in zijn gestapt."
Volgens hem is het normaal dat een wetenschappelijk intituut onderzoek doet naar gedachten en attitudes. "Dat is altijd vanuit een wetenschappelijke blik, maar niet gestuurd vanuit politiek. Deze motie is geen ethische onderzoeksvraag."
De reacties die hij op sociale media onder jongeren ziet zijn "best taai". "Mensen zien dit als een tactiek van een racistische regering om een groep buiten te sluiten en om mensen met een migratieachtergrond de zondebok te maken van de problemen in dit land."
Het SCP kwam eveneens vanmiddag met een verklaring. "Het SCP heeft tot nu toe geen verzoek van de minister van SZW ontvangen naar aanleiding van het Kamerdebat en de motie", klinkt het.
Een woordvoerder verduidelijkt desgevraagd: "Omdat het verzoek niet bij ons binnen is gekomen, kunnen we ook geen uitspraak doen over hoe deze vorm krijgt. Er loopt nu al een onderzoek met het ministerie van Sociale Zaken, maar dat staat los van de motie."
Wel zegt het SCP in gesprek te zijn met het ministerie over een ander onderzoek, volgend jaar. Dit werd tot nu toe van tijd tot tijd uitgevoerd onder de noemer Survey Integratie Migranten, bedoeld om inzicht te krijgen in de integratie van groepen migranten.
"Anders dan in voorgaande edities zal in dit onderzoek het samenlevingsperspectief centraal staan", schrijft het onafhankelijke instituut. "Het plan is om informatie te verzamelen over onder meer sociale bindingen, sociaal en institutioneel vertrouwen en over waardenoriëntaties. Dat doen we voor de hele bevolking en daarin hanteren we een brede blik op diversiteit."
'Verwarrend en suggestief'
Onder andere de SP heeft wel voor de motie gestemd. Fractievoorzitter Jimmy Dijk benadrukt dat het SCP dat onderzoek zal gaan doen. "Een wetenschappelijk instituut, dat dat anoniem doet", zei hij in talkshow Bar Laat.
"En dat dat ook vrijwillig doet bij mensen." Zulk onderzoek wordt "voor een groot deel al gedaan". Dat bevestigt hoogleraar politicologie Tom van der Meer op Bluesky. Die noemt de motie van Becker "verwarrend en suggestief" en vindt het gek dat erin wordt gevraagd om onderzoek dat "goeddeels al bestaat" (waarmee hij doelt op het periodieke SCP-onderzoek).
Daarnaast stellen ook het Centraal Bureau voor de Statistiek en het CDA dat "dergelijk onderzoek allang gebeurt". Het CDA heeft een stemverklaring online geplaatst. "Het lastige is dat dit soort moties onder een vergrootglas liggen vanwege de samenstelling van dit kabinet." Ook ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder zegt in een stemverklaring dat de motie "eigenlijk niet heel veel nieuws vraagt".
Hoewel er enige twijfel was binnen de SP, stemde die partij dus toch voor. Als er problemen zijn met integratie moeten die als het aan de SP ligt worden besproken en onderzocht. Wel had Dijk "liever gezien dat er in die motie 'ook andere, bredere groepen' stond".
