Belgische staat veroordeeld voor kindontvoeringen in koloniaal Congo

De Belgische staat is in hoger beroep veroordeeld wegens systematische ontvoeringen van kinderen tijdens het koloniale bewind van België in Congo, Rwanda en Burundi. Vijf vrouwen die de staat hadden aangeklaagd, krijgen een schadevergoeding.

De Belgische staat keurde relaties van Belgische mannen met Afrikaanse vrouwen af en vond dat Afrikaanse moeders een kind van deels Europese afkomst niet konden opvoeden. En daarom werden ze bij hun moeder weggehaald, in katholieke missieposten geplaatst en naar België overgebracht 'voor hun eigen bestwil'. Dit gebeurde niet alleen in Congo, maar ook in Rwanda en Burundi, die als Ruanda-Urundi een kolonie van België waren.

Misdaden tegen de mensheid

De zaak was aangespannen door vijf vrouwen die tussen 1946 en 1950 werden geboren in Congo en werden weggehaald bij hun moeder. De zaak speelt al jaren. Drie jaar geleden oordeelde een rechter dat de zaak verjaard was. Ook oordeelde de rechtbank dat de Belgische staat niet kon worden veroordeeld voor feiten die niet strafbaar waren op het moment dat ze werden gepleegd.

Het hof van beroep in Brussel draait die beslissing nu terug en zegt op basis van internationaal recht dat verjaring niet van toepassing is. Volgens het hof waren het "systematische ontvoeringen" en "misdaden tegen de mensheid".

Hun advocaat zei bij de behandeling van de zaak dat de vrouwen werden beschouwd als kind van de zonde, als wit noch zwart.

Metissenkinderen

Kinderen met een Belgische kolonist als vader en een Afrikaanse moeder worden in België metissenkinderen genoemd. Kort voor de onafhankelijkheid van Congo in 1960 werden nog honderden kinderen naar België gestuurd. Elke band met hun biologische moeder werd verbroken. Ze groeiden op in adoptiegezinnen of in weeshuizen en kregen vaak niet de Belgische nationaliteit.

Pas in 2015 gaf de Belgische overheid de metissenkinderen toegang tot hun dossiers, zodat ze hun afkomst konden achterhalen. Vijf jaar geleden bood toenmalig premier Charles Michel excuses aan. Hij erkende toen het leed dat België had veroorzaakt met de ontvoeringen. In 2017 bood de Belgische kerk ook excuses aan voor haar rol bij de deportatie van de kinderen.

Erkenning

De voorzitter van een belangengroep voor metissenkinderen reageert tegenover de Vlaamse omroep VRT opgelucht op de uitspraak. Ze noemt de erkenning van de feiten als misdaad belangrijk. Ze is niet een van de vijf vrouwen die de zaak aanspanden, maar is zelf ook weggehaald bij haar moeder in Rwanda.

"Ze zijn mij komen halen met de politie toen ik drie jaar oud was. Ze hebben mijn familiebanden doorgeknipt, de band met mijn moeder doorgeknipt, de band met Rwanda doorgeknipt. Ik heb dat stigma mijn hele leven meegedragen. Nu mag ik het eindelijk erkennen: dit was fout."