Demonstranten na politiegeweld: 'Ze sloegen me op hoofd, armen en benen'

"We worden hier gewoon opgejaagd". Volledig buiten adem rennen pro-Palestijnse betogers in het donker over een fietspad aan de rand van Amsterdam. Op de vlucht voor politiemensen die ze op niet mis te verstane wijze laten merken dat hun aanwezigheid daar niet gewenst is.

"Lopen, opzouten. Hup, optiefen", is te horen op filmpjes die de demonstranten delen op sociale media. Op die beelden is ook te zien dat ME'ers mensen die op de grond liggen, slaan met hun wapenstok en een trap uitdelen. De politie is een onderzoek naar het geweld gestart. Wat weten we tot nu toe?

Gisteravond waren in weerwil van de noodverordening en het demonstratieverbod toch mensen samengekomen op de Dam om aandacht te vragen voor de situatie in de Gazastrook. Volgens de politie werden daar uiteindelijk 265 mensen aangehouden en met bussen afgevoerd. In de bus worden leuzen geroepen als "From the river to the sea, Palestine will be free" en "Long live the intifada".

'We waren gewoon bang'

Kamil uit Amsterdam is een van de betogers. Hij zegt tegen de NOS dat de bus waarin hij zat, de tweede van drie, eerst naar het Westerpark werd gereden. Voor die plek had de gemeente een ontheffing verleend van het protestverbod. "Maar we mochten de bus niet uit. We hoorden dat we een wetsartikel hadden overtreden en toen reden we door. Agenten zeiden dat ze ook niet wisten waar we naartoe werden gebracht. Ik dacht dat ze onze identiteit zouden gaan checken." Dat gebeurde uiteindelijk niet.

Hun bestemming bleek een vrachtwagenparkeerplaats te zijn diep in het Westelijk Havengebied, op bijna 10 kilometer van het Westerpark. Daar werden ze volgens verschillende betogers zonder verdere instructie uit de bus gelaten. Meegereisde agenten liepen weg.

De rust was van korte duur. Terwijl de betogers probeerden uit te vogelen waar ze waren gedropt en hoe ze naar huis konden komen, kwamen er politiebusjes met ME'ers op ze af. "We renden weg. We waren gewoon bang", zegt Kamil. Hij noemt het optreden van de politie "een keiharde aanval met zwaar geweld".

Aangifte tegen agent

Mohamed El Bastawisy was ook bij de verboden demonstratie. Hij kwam in actie toen een vrouw door een agent werd geslagen nadat ze uit de bus waren gezet. "Ik wilde haar helpen. Daarna sloegen ze mij op mijn hoofd, armen en benen."

Beelden daarvan gaan rond op sociale media. "De wereld begon te draaien. Ze zeiden dat ik sneller moest lopen, maar dat kon niet door de pijn en duizeligheid." El Bastawisy zegt dat het geweld "extreem was" en zegt dat hij aangifte gaat doen tegen de betreffende agent.

Beelden van het politiegeweld geverifieerd door de NOS:

Ook een andere betoger uit Amsterdam was bang en voelde zich onveilig. Ze wil alleen anoniem haar verhaal doen. Ze vertelt dat ze gisteravond in de derde bus zat en direct van de Dam naar het Westelijk Havengebied was gereden. Ze werden een paar honderd meter van de tweede bus afgezet. Ook zonder instructie.

"We liepen via het fietspad naar de dichtstbijzijnde bushalte. Uit het niets kwam er een politiebusje over het fietspad achter ons aan. Er kwamen agenten uit het busje die op ons in begonnen te slaan. Ze sloegen echt hard en schreeuwden dat we moesten doorlopen. We begonnen te rennen maar wisten niet waarheen." Een andere betoger vertelt op Instagram dat ze was gestruikeld en op de grond nog klappen kreeg van een ME'er.

Politie: geweldsgebruik getoetst en beoordeeld

De politie zegt in een reactie dat politiegeweld "altijd heftig is om te zien en wordt getoetst en beoordeeld. Ook in dit geval."

Een woordvoerder benadrukt dat de politie geweld mag gebruiken, als de situatie daarom vraagt: "Door de noodverordening was demonstreren de afgelopen dagen verboden. Voordat de ME optreedt, worden mensen meerdere keren gevorderd om weg te gaan. Ook is gewaarschuwd dat er anders geweld gebruikt zou worden."

Over het politiegeweld dat is gebruikt tegen demonstranten nadat ze naar het Westelijk Havengebied waren gebracht, zegt de politie dat daar "begrijpelijke vragen" over zijn. Het gebruikte geweld wordt onderzocht.

De politie doet verder onderzoek naar een incident van afgelopen zondag. Op beelden is te zien dat een vrouw op de Nieuwendijk op haar hoofd werd geslagen met een wapenstok.

De onderzoeken kunnen even duren: "Dat komt omdat we zorgvuldig onderzoek belangrijker vinden dan snelle conclusies op basis van beelden die circuleren. Die geven nooit het complete verhaal weer."

Ook OM doet onderzoek

Het Openbaar Ministerie, op wiens gezag de demonstranten werden verplaatst, zegt dat dat gebeurde "om een einde te maken aan de strafbare gedragingen". In andere woorden: om het overtreden van de noodverordening te beëindigen. Betogers worden wel vaker een eind verderop verplaatst als een demonstratie is verboden, zoals bijvoorbeeld bij snelwegblokkades van Extinction Rebellion. Gegevens van de betogers worden dan niet genoteerd, omdat daar volgens het OM geen mensen voor zijn.

Een woordvoerder zegt dat het OM ook zelf onderzoek doet naar de beelden.