Na zwaar BMX-ongeluk helpt Van Gorkom anderen met hersenletsel: 'Enorm waardevol'

• Jip van den Berg

  redacteur NOS Sport

Het is een drukke ochtend op Papendal, het hart van de Nederlandse topsport. Op deze plek leggen sporters als Femke Bol de basis voor hun medailles. Jelle van Gorkom (32) kwam hier ook dagelijks om te trainen. Tot een zwaar ongeluk in 2018 een abrupt einde maakte aan zijn carrière als BMX'er.

Van Gorkom, winnaar van olympisch zilver in 2016, lag lang in coma en liep hersenschade op. Nu helpt hij andere mensen die net zoals hij 'uitgerevalideerd' zijn, maar nog altijd last hebben van hersenletsel.

Terwijl atleten naar de laatste parkeerplek zoeken en gehaast naar hun trainingsfaciliteiten lopen, heerst in een van de sporthallen op Papendal een andere sfeer. Hier draait het niet om competitie of presteren, maar om het proces van herstel, geduld en doorzettingsvermogen.

Speelkaart

Het is half tien als de eerste deelnemers van het Jelle van Gorkom Trainingscentrum binnendruppelen. 'It always seems impossible until it's done', staat op de polsbandjes die ze dragen. Dit zijn geen topsporters, maar mensen die door een hersenbloeding, hersentumor of traumatisch ongeluk kampen met de gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel.

Sinds een maand komen ze twee keer per week naar Papendal om onder leiding van Van Gorkom en een team van specialisten te werken aan hun herstel na het revalideren. Van half tien 's ochtends tot vier uur in de middag.

Bij binnenkomst krijgt elke deelnemer een speelkaart in de hand gedrukt, met een specifieke opdracht. "Onthoud deze kaart goed, want je hebt hem later nodig." De speelkaart vormt een subtiele uitdaging: gedurende de hele dag moeten de deelnemers de kaart en een bijbehorende opdracht onthouden. Het is een van de vele manieren waarop hun hersenen vandaag geprikkeld worden.

Hoe het met Van Gorkom zelf gaat? "Ik blijf altijd bezig met verbeteren", zegt hij. "Ik ga nog twee keer per week naar de fysio en ik blijf mijn hersenen uitdagen. En ik heb net een nieuwe racefiets gekocht. Hoewel mijn linkerarm en -been niet altijd doen wat ik wil, blijf ik vooruitgang boeken."

Terwijl Van Gorkom een intervaltraining op de fiets begeleidt, vertelt hij trots over zijn project. Het trainingscentrum is een weerspiegeling van zijn eigen zoektocht naar herstel.

Zijn jarenlange revalidatie bracht hem onder meer naar de Verenigde Staten, maar na een aantal jaar was hij uitbehandeld. Toch gaat hij nog altijd door met zijn herstel. "Het revalideren stopt nooit. Ik wilde meer bereiken, ook nadat ik 'uitbehandeld' was verklaard."

Vrijwilligers

De trainingsdag op Papendal is intensief, maar de sfeer blijft ontspannen en gemoedelijk. Terwijl de helft van de groep zich fysiek inspant, spelen de andere deelnemers 'braingames': cognitieve spelletjes die de hersenactiviteit stimuleren. Tussen de activiteiten door wordt er gemediteerd met ademhalingsoefeningen en is er ruimte voor een speciale sportmassage.

Omdat het centrum zich nog in een pilotfase bevindt, worden de ruimtes gefaciliteerd door Papendal en bestaat de gehele begeleidingsstaf grotendeels uit vrijwilligers. Een van hen is Rob van Scherpenseel (63), die vorig jaar een van de eerste deelnemers aan het project was. Door een zware aanrijding in 2022 liep hij een partiële hoge dwarslaesie op.

De begeleiding in het trainingscentrum heeft hem veel opgeleverd. "Ik kan nu mijn arm en been weer goed gebruiken en kan na rijlessen ook weer zelf autorijden." Zijn droom is om ooit weer op zijn geliefde motor te kunnen stappen: "In het ziekenhuis dachten ze dat ik een steekje los had toen ik dat zei."

Toekomst

De toekomst van het trainingscentrum is nog onzeker, maar Van Gorkom is vastberaden. "We gaan er wel van uit dat het slaagt", zegt hij met een glimlach. Hij hoopt dat mensen met hersenletsel ook na hun revalidatie nog nieuwe stappen kunnen maken in hun herstel. "Als dat lukt, kunnen we een naam worden in de wereld van hersenrevalidatie."

Ondertussen loopt Van Gorkom naar een van de deelnemers. "Weet je nog wat je kaartje was?", vraagt hij. Na een korte denkpauze komt het verlossende antwoord van de deelnemer: "Dat moet de schoppen 10 zijn!"