Vijf vragen over de zaak-Diarra: Wat zullen gevolgen zijn voor transfersysteem?
"Een complete overwinning", "een verstrekkende uitspraak" en "een behoorlijke game changer". Het oordeel van het Hof van Justitie over de zaak-Diarra is niet onopgemerkt gebleven in de voetbalwereld.
Het Hof, de hoogste Europese rechtsinstantie, concludeerde vrijdag op basis van de zaak ronde de Franse voetballer Lassana Diarra dat wereldvoetbalbond FIFA transferregels hanteert die in strijd zijn met Europese wetgeving.
Regels rond het eenzijdig opzeggen van contracten en de bijkomende schadevergoeding voor spelers en een eventuele nieuwe club stroken niet met het recht van vrij verkeer voor werknemers en mededingingsrecht in de Europese Unie.
"Een behoorlijke game changer", zegt Louis Everard, directeur van de Nederlandse spelersvakbond VVCS, die zegt dat hij kort na de uitspraak van het Hof al is gebeld door ontevreden spelers met de vraag of ze hun contract kunnen opzeggen.
Waar knellen FIFA-transferregels precies met het Europese recht?
Als voetballers hun contract zonder geldige reden willen opzeggen bij hun club, riskeren zij onder de huidige regels een grote schadeclaim en een schorsing. Ook wordt de club die de speler wil overnemen aansprakelijk gesteld voor die schadeclaim. Dat kan om miljoenen euro's gaan. Die sancties gaan te ver, vindt het Hof.
"De regels belemmeren het vrije verkeer van profvoetballers die hun contract eenzijdig willen opzeggen en hun carrière willen voortzetten door bij een nieuwe club te gaan werken", meldde het Hof.
Ook brengen de regels "aanzienlijke risico's, onvoorzienbare en in potentie hoge financiële en sportieve risico's met zich mee." Dat geldt, zegt het Hof, voor zowel de speler als de club die de speler wil overnemen. Dat een club die een speler wil overnemen, nadat die speler zijn contract eenzijdig heeft opgezegd, ook opdraait voor de kosten is concurrentiebeperkend, zegt het Hof.
Wat vinden Diarra's advocaten en de spelersvakbonden?
Jean-Louis Dupont, een van de advocaten van Diarra, denkt dat het transfersysteem zal veranderen. "De immuniteit van de FIFA is voorgoed voorbij. Er zal in het voetbal een tijdperk vóór en ná deze uitspraak zijn."
"Het is een verstrekkende uitspraak", zegt Roy Vermeer, juridisch directeur van de internationale spelersvakbond FIFPro. "De FIFA moet nu de regelementen aanpassen, zodat ze in overeenstemming zijn met het Europees recht. Ik hoop dat ze de spelersvakbond daarbij betrekken."
"Het Hof is duidelijk", zegt Everard. "Ik denk dat er nu internationaal overleg tot stand moet komen om te komen tot bepaalde regels."
Spelersvakbonden en de FIFA moet met elkaar om tafel, luidt de boodschap.
Wat vindt de FIFA?
De FIFA zei vrijdagmiddag dat het tevreden is met het oordeel van het Hof, waarin "de wettigheid van de belangrijkste principes van het transfersysteem opnieuw zijn bevestigd."
De uitspraak stelt volgens de FIFA "slechts twee paragrafen van twee artikelen van het reglement inzake de status en transfers van spelers ter discussie." De FIFA zegt dat het in beraad gaat over volgende stappen.
Het Hof zegt in het oordeel dat er ook "dwingende redenen" te bedenken zijn om vrije beweging van spelers te beperken, omdat hun werk wezenlijk anders is dan van een normale werknemer. Maar op basis van de zaak-Diarra concluderen de rechters dat de transferregels daarin "verder gaan dan noodzakelijk".
Wat kunnen de gevolgen zijn?
Kan Joey Veerman straks zomaar zijn contract bij PSV opzeggen, als een grote buitenlandse club interesse voor hem heeft? Of kan een speler van Ajax zijn contract plotseling verscheuren en naar Feyenoord vertrekken?
Vermeer durft nog niets te zeggen over eventuele veranderingen in de voetbalwereld. Maar: "Deze uitspraak zal wel een precedent scheppen."
"Absoluut wordt de positie van de speler hierdoor sterker, 100 procent", zegt Everard. De uitspraak laat zien dat spelers bepaalde rechten hebben en die kunnen afdwingen, beaamt Stefaan Van den Bogaert, hoogleraar Europees Recht aan de Universiteit Leiden.
"Het is een zeer grote uitspraak. Dit zorgt er waarschijnlijk voor dat er een einde komt aan de zeer hoge schadevergoedingen die worden gerekend als een speler het contract voortijdig verbreekt. Als dat het geval is, heeft dat grote consequenties voor veel voetbalclubs. Vooral in kleine landen als Nederland en België, waar de transfermarkt een wezenlijk onderdeel is van hun financiering."
De uitspraak zorgt ervoor dat profvoetballers meer als "gewone werknemers" worden behandeld, denkt Van den Bogaert. "In het verleden kwam het bijna nooit voor dat een voetballer een contract verbrak. Dat zal nu makkelijker worden en dat is beter voor de spelers", schat Van den Bogaert in.
Everard denkt dat het nog te vroeg is om te zeggen wat het voor Nederlandse clubs gaat betekenen. "Maar het is tijd voor actie. Anders wordt het complete chaos. Iedere speler kan met dit arrest in de hand naar de rechter stappen."
Is de zaak-Diarra nu voorbij?
Nee. De rechtszaak tussen de voetballer Diarra en FIFA gaat nu terug naar de rechtbank in België, waar de zaak begon, en waar de Belgische rechters rekening houdend met de uitspraak van het Hof een oordeel zullen vellen over de specifieke zaak-Diarra.
Dat lijkt, na vandaag, Diarra's kant op te vallen. Zo ver is het nog niet, maar in dat geval kan de FIFA bij het Belgische Hof van Beroep in cassatie gaan. De zaak-Diarra en de onrust in de voetbalwereld zijn voorlopig nog niet voorbij.
