'Russen maken microchips met oude ASML-machines voor wapens'
Met oude machines van het Nederlandse bedrijf ASML maakt Rusland microchips, schrijft Trouw op basis van eigen onderzoek. Vooral via tussenhandelaren in China komen Russische bedrijven aan reserveonderdelen om deze machines draaiend te houden. Microchips zijn essentieel voor de Russische oorlogsindustrie.
Eerder onthulde de onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur al dat microchips van Nederlandse fabrikanten door middel van sanctieomzeiling massaal in Rusland terechtkomen. Deze elektrische componenten worden teruggevonden in raketten, helikopters en drones waarmee Oekraïne wordt aangevallen.
Volgens Trouw beschikt Rusland ook over in Nederland gemaakte apparatuur om zelf chips mee te maken. Het is onduidelijk om hoeveel machines het precies gaat. Het in Veldhoven gevestigde ASML zegt tegenover de krant dat het zich aan de sancties houdt. Zo zegt het bedrijf al jaren niets meer naar Rusland te verschepen.
Niet allemaal gesanctioneerd
Uit opgevraagde douanegegevens zou blijken dat sinds het begin van de oorlog in Oekraïne minstens 170 reserveonderdelen voor ASML-machines Rusland zijn binnengekomen. Niet alle importerende Russische bedrijven staan volgens de krant op de sanctielijst. Als voorbeeld worden een bedrijf in Sint-Petersburg en een in Moskou genoemd.
Deze ondernemingen zouden via buitenlandse tussenhandelaren aan schaarse onderdelen komen. Dat zijn met name Chinese bedrijven, maar de krant noemt ook een Servisch bedrijf. De benaderde bedrijven beweren van niets te weten. De Servische eigenaar weet naar eigen zeggen niet waarom hij op de sanctielijst van de VS is geplaatst.
Geen geavanceerde chips
Rusland zou beschikken over ASML-apparatuur die stamt uit eind jaren negentig en begin jaren nul. Daarmee zijn geen geavanceerde chips te maken. Een Amerikaanse expert benadrukt dat ook deze relatief simpele chips belangrijk zijn voor de productie van oorlogsmaterieel.
Aanvankelijk zagen onderzoekers vooral hergebruikte Russische microchips terug in opengehaalde drones of raketten. Maar tegenwoordig duiken er steeds vaker nieuwere modellen op. Die zijn bijvoorbeeld gemaakt door Angstrem, een van de weinige chipfabrikanten die Rusland volgens de krant heeft. Uit aanbestedingsdocumenten van de Russische overheid zou blijken dat een dochterbedrijf tot voor kort over een ASML-machine beschikte.
Zo ontdekten we eerder hoe Nederlandse microchips ondanks sancties toch in Rusland terechtkwamen:
