Grootste 'onderwereldbankier' van Nederland voor de rechter

Vandaag staat een man terecht die volgens het Openbaar Ministerie de grootste ondergrondse bank runde die ooit in Nederland is ontdekt. In nog geen jaar tijd zou een half miljard euro aan contant geld van criminelen door zijn handen zijn gegaan.

De 53-jarige Thanas B. is een Albanese Griek die ervan wordt verdacht dat hij een grote voorraad contant geld beheerde. Bij hem konden criminelen in Nederland cash opnemen of juist inleggen en zich vervolgens laten uitbetalen in een ander land.

In het criminele circuit zijn zulke ondergrondse bankiers essentieel. Een groot deel van de wereldwijde drugshandel verloopt via dit systeem.

Grote voorraad cash

Wie bijvoorbeeld een miljoen euro van Nederland naar Colombia wil verplaatsen om cocaïne te kopen, kan zijn geld hier contant inleveren bij een ondergrondse bankier. Die regelt met een collega in Colombia dat daar een miljoen wordt uitgekeerd. Andersom kunnen in Nederland bijvoorbeeld betalingen voor het leveren van xtc worden opgehaald.

Vaak loopt het contact via speciale geldmakelaars. Onderling houden de bankiers bij wie hoeveel van wie tegoed heeft. Alleen op papier gaat er geld de grens over, fysiek blijft het in eigen land. Een ondergrondse bank is dus vooral een grote voorraad cash, waar de ene keer iets bij komt en de andere keer iets af gaat. De bankiers en geldmakelaars leven van de commissie die ze bij hun criminele klanten in rekening brengen.

Sinds 2021 proberen de politie en het OM dit parallelle bankensysteem onderuit te halen. Doel is om de drugshandel te verstoren door het moeilijker te maken voor criminelen om hun geld te verplaatsen.

"Het gaat in Nederland naar schatting op jaarbasis over meer dan een miljard euro per jaar", zegt Peter Huttenhuis, landelijk officier van justitie crimineel geld. "Dat betekent dat er miljoenen per week in big shoppers worden rondgereden."

Er zijn de afgelopen tijd al verschillende ondergrondse bankiers in Nederland opgepakt. Het onderzoek naar de groep rond Thanas B. is het grootste tot nu toe. "Hij wordt gezien als een spilfiguur in een Europees bankiersnetwerk", zegt Huttenhuis.

Klusjesmannen

B. zou vanuit Athene geldkoeriers hebben aangestuurd in Nederland. Deze koeriers werkten als klusjesman, schilder of glazenwasser, meestal met een blanco strafblad om zo min mogelijk op te vallen. Tegen een flinke vergoeding brachten zij met hun busjes geld van en naar criminele klanten.

De politie zag hoe de koeriers tassen vol cash ophaalden of juist afleverden. Soms ging het om een paar duizend euro, soms om miljoenen. Volgens het OM is er onder leiding van Thanas B. in totaal ruim 246 miljoen euro opgehaald en bijna 248 miljoen uitgekeerd.

Om te bewijzen dat geld daadwerkelijk is overgedragen, worden 'tokens' gebruikt. Dat kan bijvoorbeeld een 5 eurobiljet zijn met een bepaald serienummer. Alleen degene die in bezit is van dat specifieke briefje kan het geld ophalen of afleveren.

Bankovervallen

De ondergrondse bank van Thanas B. had volgens het OM twee 'kantoren'. Dit waren loodsen in Wateringen en Nieuw-Vennep waar het contante geld werd geteld en verstopt.

Uit onderschepte berichten blijkt volgens het OM dat B. precies bijhield hoeveel er in- en uitging. Met zijn contacten sprak hij over geld dat "gepickt" (opgehaald) en "gekickt" (afgeleverd) moest worden.

Dat ook in die wereld bankovervallen plaatsvinden, bleek toen gewapende mannen het kantoor in Wateringen binnenvielen. Overigens zonder resultaat, want de overvallers konden het goed verborgen geld niet vinden.

Smoes

Het Nederlandse deel van de groep stond dit voorjaar al voor de rechter. Een man die de geldkoeriers aanstuurde, kreeg bijna zeven jaar gevangenisstraf. De koeriers zelf kregen tussen de één en vier jaar cel.

De vermoedelijke leider van de ondergrondse bank werd vorig jaar opgepakt in Griekenland. Agenten vermomden zich als werklui en trokken hem met een smoes van zijn motor. Kort daarna werd hij overgeleverd aan Nederland.

Met de jacht op ondergrondse banken probeert het OM het vertrouwen in dit systeem te ondermijnen. In hoeverre dat ook echt lukt, is moeilijk te meten, maar justitie denkt dat het zin heeft. "We zien berichten waaruit blijkt dat de commissies omhoog gaan die geldmakelaars en bankiers vragen", zegt officier van justitie Huttenhuis. "We zien ook berichten dat het moeilijker wordt om grote geldbedragen te verplaatsen. Daaruit kunnen we afleiden dat de aanpak effect heeft."