Tekort aan belangrijk chemomedicijn, gevolgen voor behandeling kankerpatiënten

Een belangrijk chemomedicijn tegen kanker is tot in ieder geval eind september zeer beperkt beschikbaar in Nederland. Dat zegt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De verwachting is dat de behandeling van 500 tot 1000 mensen noodgedwongen moet worden aangepast.

Het medicijn etoposide wordt gebruikt voor de behandeling van zo'n dertig vormen van kanker, waaronder longkanker, zaadbalkanker, leukemie, kanker van de eierstokken en lymfeklierkanker.

Door problemen met de productie en distributie van het middel zijn wereldwijde tekorten ontstaan, zeggen de enige twee fabrikanten die het chemomedicijn leveren. Het CBG heeft het Europese Geneesmiddelenagentschap EMA op de hoogte gesteld van de dreigende tekorten. Het EMA zegt te onderzoeken of op korte termijn voorraden vanuit andere Europese landen naar Nederland kunnen komen.

Mogelijk probleem met grondstof

"Bij de firma's die het medicijn maken is navraag gedaan, maar zij willen niets kwijt over de oorzaak van de tekorten", zegt Nicole Hunfeld, voorzitter van de landelijke commissie Acute Tekorten Geneesmiddelen en ziekenhuisapotheker van het Erasmus MC in Rotterdam.

"We weten dat beide leveranciers niet kunnen leveren. Dat kan erop duiden dat er een probleem is met de grondstof van het middel", zegt Hunfeld. "In eerdere gevallen hebben we gezien dat het maanden kan duren voor de productie dan weer is opgestart."

Problemen met de levering van chemomedicijnen komen vaker voor, maar het nijpende tekort van nu is volgens Hunfeld een nieuw dieptepunt. "Het is de eerste keer dat een tekort zoveel patiënten raakt. Dat is ontzettend naar, en ook voor artsen en apothekers is het vervelend. Zij zullen ervoor moeten zorgen dat iedere patiënt een ander kuurschema krijgt. Dat is niet zomaar even geregeld."

Alternatieven voor etoposide

Als de commissie Acute Tekorten Geneesmiddelen geen maatregelen neemt, is etoposide binnen twee weken op geen enkele plek in Nederland meer verkrijgbaar. "Daarom proberen we het nu met alternatieve kuren en behandelingen zo lang mogelijk te rekken. Dat doen we door het voorschrift aan te passen, de apotheken een andere bereiding te laten maken en de artsen zullen patiënten goed moeten informeren", aldus Hunfeld.

Volgens Martine Chamuleau, internist-hematoloog bij het Amsterdam UMC, is het voor artsen van belang om naar de mogelijke bijwerkingen van alternatieve medicijnen te kijken. "Het kan zijn dat sommige alternatieve kuren voor bepaalde patiënten met een verminderde nierfunctie of zenuwpijnen niet geschikt zijn."

Het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) heeft vanwege het tekort aan etoposide het behandeladvies aangepast. De twee leveranciers van het medicijn hebben aangekondigd over zes weken, eind september, weer aan Nederland te kunnen leveren.

Meer tekorten

Het tekort aan geneesmiddelen in Nederland was vorig jaar groter dan ooit. Uit onderzoek van apothekersorganisatie KNMP blijk dat 5 miljoen van de 13 miljoen medicijngebruikers in Nederland daar de gevolgen van hebben ervaren.

Door het oplopende medicijnentekort zien sommige mensen zich genoodzaakt om bij apotheken over de grens medicijnen bij elkaar te sprokkelen die in Nederland niet meer verkrijgbaar zijn.