Turkse volleybalsters enorm populair, maar ook mikpunt van anti-lhbti-sentimenten
De Turkse volleybalsters nemen het vanavond in de halve finales van de Olympische Spelen op tegen Italië. In eigen land is er trots, maar vooral vanuit conservatieve, anti-lhbti-hoek klinkt er ook kritiek.
Toen de Turkse volleybalvrouwen vorig jaar september Servië versloegen in de finale van het Europees kampioenschap, brak een ongekend gejuich uit in tientallen parken in Istanbul waar grote schermen hingen.
Duizenden mensen hadden nagelbijtend naar de wedstrijd gekeken. Na afloop werd er nog uren gedanst en reden auto's toeterend door de straten met Turkse vlaggen uit het raam.
Sultans van het net
Het is duidelijk: vrouwenvolleybal is op dit moment één van de populairste teamsporten in Turkije. En dat is de verdienste van het talentvolle team dat al een paar jaar wedstrijd na wedstrijd wint. In Turkije staan ze bekend als Filenin Sultanlari: Sultans van het net.
De ploeg heeft dus de halve finale van de Olympische Spelen bereikt en fans staan stijf van de zenuwen. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een Turks vrouwenvolleybalteam zo ver is gekomen op de Olympische Spelen. Als ze Italië verslaan, staan de dames zondag in de finale tegenover Amerika of Brazilië.
Opvallendste verschijning
De volleybalsters worden over het algemeen gezien als nationale helden, maar ze worden niet door iedereen op handen gedragen. De Sultans van het net zijn onderwerp van een hardnekkige cultuurstrijd over lhbtiq-rechten.
"Een schande voor de natie", kopte de islamistische krant Akit, nadat het team in juli vorig jaar na de Volleyball Women's Nations League (VNL) met goud was thuisgekomen. De krant richtte zich tegen sterspeelster Ebrar Karakurt en beschuldigde haar ervan een "homoseksuele leefstijl op te dringen, die indruist tegen de waarden van de Turkse samenleving".
De boomlange Karakurt is de opvallendste verschijning in het team met haar ultrakorte haar, vaak geverfd in verschillende kleuren. In 2021 postte ze een foto van zichzelf met haar toenmalige vriendin op Instagram. Ze maakt geen geheim van haar seksuele geaardheid. Maar de foto zette de toon voor een storm aan haatberichten op sociale media en afkeurende reacties uit islamistische hoek.
Een hoge imam vroeg zich af waarom de regering homoseksualiteit nog niet verboden heeft en sprak ook schande van de korte broekjes die de volleybaldames dragen. Vorig jaar riep een prominente AKP-politicus op om Karakurt uit het team te zetten. "Je bent een lhbt'er die het nationale team onwaardig is", schreef hij op X.
Ook van Melissa Vargas, een Cubaanse speelster die de Turkse nationaliteit kreeg om voor Turkije te kunnen uitkomen, circuleert een innige foto met een vrouw. "Wie zich gedraagt tegen mijn waarden, kan ik niet accepteren als onderdeel van mijn 'natie'', schrijft een X-gebruiker erbij.
De speelsters liggen onder vuur in een tijd waarin de lhbtiq-gemeenschap onder druk staat in Turkije. Sinds president Erdogans herverkiezing vorig jaar, zet hij veel vaker de aanval in op lhbtiq-organisaties en uitingen.
Op een partijcongres zei hij dat de "perverse bewegingen" die "erop uit zijn de familie te vernietigen" actief moeten worden bestreden. De Istanbul Pride wordt al sinds 2015 elk jaar verboden en meldingen van fysiek geweld tegen queer personen nemen elk jaar toe.
Steunbetuigingen
Toch leiden de vijandige berichten jegens volleybalster Karakurt ook tot een stroom aan steunbetuigingen op sociale media, en lijken de positieve geluiden de haatberichten te overstijgen.
De meeste Turken maken zich helemaal niet druk over de privélevens van de volleybalsterren. Sommigen zien de Sultans van het net juist als rolmodellen, als symbolen van de strijd voor meer vrijheid in Turkije.
De Sultans van het net worden ondanks alles alleen maar populairder. Niet alleen de dames zelf, maar ook de sport. In de maanden na de zege op het EK zagen volleybalclubs een flinke toename van het aantal aanmeldingen voor meisjesteams.
Westen gegijzeld
Erdogan zelf houdt zich op de vlakte over de volleybaldames. Na het Europees kampioenschap vorig jaar belde hij de aanvoerder van het team om zijn felicitaties over te brengen. Maar hij heeft nog geen van hun wedstrijden bijgewoond, zoals hij meestal wel doet bij het mannenvoetbal.
Bij de Olympische Spelen in Parijs heeft Erdogan zich nog helemaal niet laten zien. Wel noemde hij de openingsceremonie "immoreel" en zei hij dat "de lhbt-lobby" het Westen heeft gegijzeld. Hij zei ook dat zijn 13-jarige kleindochter hem had gewaarschuwd voor de "lhbt-show" die zou plaatsvinden tijdens de opening, en dat hij daarom niet is gegaan.
Kroonprins van de oppositie
Wie wel de deur platloopt in Parijs is Erdogan's grootste politieke rivaal, Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul en kroonprins van de seculiere oppositie. Hij ontmoet de Turkse atleten, juicht ze toe vanaf de tribunes en loopt rond in het 'Istanbul Huis' vlak bij de Eiffeltoren.
Tijdens de kwartfinale van het vrouwenvolleybal, toen Turkije China versloeg, zat Imamoglu samen met andere prominente oppositiefiguren vooraan in het stadion te juichen. Video's ervan gingen viraal op de Turkse sociale media.
En zo is het verhaal van de Sultans van het net niet alleen een cultuurstrijd, maar ook een politieke strijd geworden.
