Met alzheimer op vakantie kan, 'maar caravan terugvinden kan lastig zijn'

• Emma Brink

  redacteur Online

In de zomervakantieperiode krijgt de medisch directeur van het Alzheimercentrum van het Amsterdam UMC regelmatig de vraag of iemand met (beginnende) alzheimer nog op vakantie kan. "Dit speelt bij veel mensen met dementie", zegt medisch directeur Yolande Pijnenburg. Ook belangenorganisatie Alzheimer Nederland ziet dat dit thema nu leeft. Voor de één geeft een vakantiereis veel stress, de ander geniet er nog enorm van.

Op vakantie gaan, kan voor mensen met alzheimer lastig zijn, omdat ze moeite hebben met nieuwe informatie opslaan, zegt Pijnenburg, die ook neuroloog is: "Dat kan ertoe leiden dat mensen die op de camping gaan wandelen moeite hebben om hun eigen tent of caravan terug te vinden." Henriette Brons van Alzheimer Nederland: "Het aantal mensen met dementie neemt toe, dus zullen er ook meer mensen de weg kwijtraken."

Vermist

Vorige maand raakte een Belgische man met alzheimer vermist toen hij op vakantie was in Italië. Hij liep de andere kant op toen zijn vrouw koffie ging halen. Na een zoektocht van vier dagen werd hij levend teruggevonden in een bos aan het Comomeer. Met de Nederlandse Marjan liep het niet goed af. Haar lichaam werd deze week gevonden, nadat ze van een camping in Frankrijk was afgelopen. Ze had beginnende alzheimer.

Volgens Pijnenburg en Brons komt dit soort verhalen weinig voor en hoeven mensen niet bang te zijn om op vakantie te gaan. Wel erkent neuroloog Pijnenburg dat vakantie lastiger is, omdat mensen uit hun dagelijkse ritme en structuur worden gehaald.

"Je moet een nieuwe route ontdekken, zoals de weg in het verblijf. Waar is ook alweer de woonkamer? Hoe werkt de afwasmachine? Waar staat de waterkoker? Mensen met alzheimer kunnen dat vaak minder goed onthouden." Brons van Alzheimer Nederland: "Maar dat hoeft niet per se een probleem te zijn. Dan trekken ze drie keer de verkeerde deur open en de vierde is dan de goede."

Gedesoriënteerd raken

Soms komen de problemen juist pas op vakantie aan het licht. Pijnenburg: "Dan valt het ineens op dat iemand de weg naar het washok niet meer kan vinden." Alzheimer Nederland hoort tot nu toe voornamelijk verhalen van mensen die in hun eigen woonplaats verdwalen. Gedesoriënteerd raken is een symptoom van alzheimer.

Neuroloog Pijnenburg: "Daarnaast hebben mensen met dementie een verminderd probleemoplossend vermogen. Als mensen in Nederland zoekraken gaat de familie of politie vaak zoeken. De vindkans is groter als anderen gaan zoeken, dan dat de persoon zelf de weg terug of een oplossing vindt."

Pijnenburg en Brons vinden allebei dat wel of niet op vakantie gaan een persoonlijke keuze is. Brons: "Het gaat om de afweging: brengt het plezier en geeft het energie of kost het alleen maar energie? Daarbij: op vakantie gaan is een uitdaging, maar thuis ben je ook niet risicovrij."

Vakantietips

"Ik geef altijd het advies: weeg af wat de minste stress oplevert", aldus de medisch directeur van Alzheimercentrum Amsterdam. "Maar het hebben van de ziekte is geen reden om niet op vakantie te gaan."

Daarnaast zijn er tips, zoals op vakantie gaan naar een plek die iemand met alzheimer al kent. Woordvoerder Brons: "Een eigen vakantiehuisje is minder spannend dan een totaal nieuwe plek." Ook is het handig om een kaartje mee te geven met het telefoonnummer van een bekende, het vakantieadres en een tekst in de taal van het land waarop staat dat iemand dementie heeft. Een gps-tracker meegeven, kan ook. Brons: "Maar dat vindt niet iedereen prettig."

"Ook zijn er creatieve ideeën, bijvoorbeeld dat mensen ervoor kiezen om op een cruise te gaan. Van een schip kan je niet zo makkelijk af en alle maaltijden worden verzorgd," zegt Pijnenburg. "Een vakantie met veel structuur kan helpen."

Voor een partner of mantelzorger kan het zwaar zijn. "Het kan helpen als meerdere mensen meegaan, zodat iemand niet twee weken continu alert hoeft te zijn. Als je je goed voorbereidt en de verantwoordelijkheden deelt, kan het een heel ontspannen vakantie zijn", aldus Pijnenburg.