In Vlaanderen is regenwater gebruiken verplicht: 'Gemiste kans voor Nederland'

• 

  Heleen D'Haens

Is er in 2030 nog voldoende drinkwater voor alle Nederlanders? Zorgen daarover bestaan al langer, en daarom werd vorige maand het Nationaal Plan van Aanpak Drinkwaterbesparing gepresenteerd. De ambitie is om het gemiddelde drinkwaterverbruik per persoon terug te brengen van gemiddeld 134 naar 100 liter per dag. In Vlaanderen zijn ze dat doel al ver voorbij.

In Vlaamse huishoudens ligt het gemiddelde verbruik op slechts 84 liter drinkwater per persoon. De belangrijkste reden: al sinds 2004 zet de Vlaamse overheid sterk in op het gebruik van regenwater in het huishouden. Bij nieuwbouw en grote verbouwingsprojecten is het verplicht een regenwaterput te plaatsen, waarop bijvoorbeeld het toilet en de wasmachine worden aangesloten.

Hoe dat precies werkt legt plaatser van regenwaterputten Yannig Bourgeois uit in het filmpje:

Weinig mensen spoelen hun toilet zo enthousiast door als Sabine Smet uit Aalst. "Het is zacht water, dus we hebben geen kalkaanslag. Dat bespaart ook nog eens poetswerk." Niet alleen haar toilet maar ook haar wasmachine spoelt met regenwater. Ze gebruikt het water uit haar regenwaterput ook om de tuin te sproeien en de vijver te vullen.

"Het beste wat er is," vindt Smet. Ze schat dat het water uit haar regenwaterput zo'n veertig procent vervangt van wat haar gezin anders aan drinkwater zou gebruiken. "Goed voor het milieu en voor onze portemonnee."

Dat economische argument is in Vlaanderen relevanter dan in Nederland: drinkwater is er meer dan dubbel zo duur. Bovendien bestaat in Vlaanderen een zogeheten 'dubbel tarief': drinkwater wordt er duurder naarmate je er meer van verbruikt.

Wetgeving onmisbaar

"Naast dat dubbele tarief houden wij ook informatiecampagnes over watergebruik", zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij, die over watermanagement in Vlaanderen gaat. Maar het verplichten van een regenwaterput is veruit de meest succesvolle maatregel om het drinkwatergebruik van de Vlaming te beperken, vertelt ze.

"Zonder wetgeving zouden sommige mensen het doen uit milieuoverwegingen of om te besparen. Maar de verplichting zorgt ervoor dat grote aantallen mensen het doen." Naar schatting hebben een miljoen Vlaamse huishoudens inmiddels een regenwaterput.

Heel goedkoop is dat niet, zegt aannemer Yannig Bourgeois. Zijn bedrijf plaatst regenwaterinstallaties. Een basissysteem met een tank van 10.000 liter met filters en pomp kost zo'n 5600 euro. Vlamingen kunnen daarvoor wel subsidie aanvragen, zowel bij de regionale overheid als bij de gemeente.

Of het regenwater veilig gebruikt kan worden? Daar zijn volgens Bourgeois nauwelijks zorgen meer over in Vlaanderen. "In het verleden waren er wel eens doe-het-zelvers die een foute connectie maakten, waardoor regenwater in het drinkwatercircuit kwam. Maar tegenwoordig wordt dat helemaal van elkaar gescheiden. Bovendien worden de leidingen aan het eind van de verbouwing van overheidswege gekeurd. De inspectie gaat na of de circuits zeker niet met elkaar in aanraking komen."

'Disbalans tussen vraag en aanbod'

Dat een verplicht regenwatersysteem in Nederland niet is opgenomen in het bouwbesluit, noemt hydroloog Niko Wanders van de Universiteit Utrecht "een gemiste kans, zeker in sommige regio's". "We hebben een woningopgave in Nederland. De komende jaren moeten er vele honderdduizenden huizen bij. Dat is een unieke kans om dit systeem te implementeren."

Maar omdat de installatie veel kost en drinkwater weinig, voelen Nederlanders de noodzaak nog niet, merkt Wanders. "Er zitten zeker kosten aan. Maar op de lange termijn denk ik dat het positief zou doorwerken, zeker als je het grootschalig doet. Het aantal Nederlanders neemt toe. Er is een disbalans tussen aanbod van en vraag naar drinkwater. We moeten in elk geval iets doen."