Kleuren en geld gaan voor: meest bedreigde vissoorten krijgen de minste aandacht

Vissoorten die het meest met uitsterven worden bedreigd, krijgen vaak de minste aandacht van het publiek en wetenschappers. Dat blijkt uit een analyse van de aandacht voor meer dan 2400 vissoorten die op riffen wereldwijd leven. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Science Advances.

Het publiek heeft de meeste aandacht voor soorten die er mooi uitzien en het in een aquarium goed doen, en wetenschappers richten zich vaak op soorten die van belang zijn voor de visserij. De minste aandacht was er voor vissoorten die op de rode lijst van bedreigde diersoorten staan van de International Union for Conservation of Nature.

Veel aandacht is er bij het publiek bijvoorbeeld voor de kleurrijke blauwe mandarijnpitvis en de straalvinnige vis Pseudanthias pleurotaenia. Bij wetenschappers is er veel belangstelling voor de baarsachtige Lutjanus guttatus. Veel minder tijd en energie steken publiek en wetenschappers bijvoorbeeld in het kleine bedreigde visje Aioliops brachypterus.

Vooringenomenheid

"Ons idee van biodiversiteit wordt vooral bepaald door wat dieren voor ons kunnen betekenen", schrijft onderzoeker Nicholas Mouquet. Hij ziet het herkennen van die vooringenomenheid als een eerste stap om deze meer los te laten.

Uit eerder onderzoek is al gebleken dat er ook bij landdieren vaak weinig aandacht is voor de meest bedreigde diersoorten. De meeste ogen zijn gericht op grote dieren als panda's, olifanten en neushoorns en veel minder op dieren die ook van groot belang zijn voor ecosystemen, zoals reptielen, amfibieën en insecten.

Bioloog Manon de Visser van Naturalis en de Universiteit van Leiden, niet betrokken bij de studie, herkent de uitkomsten van het onderzoek. "Dit probleem heet de 'conservation bias'. Wij mensen hebben vaak meer oog voor dieren die op ons lijken of die we erg mooi vinden. Daardoor negeren we onbewust andere cruciale soorten die hulp nodig hebben. Dat is zonde en schadelijk voor de biodiversiteit."

Van wetenschappers zou je kunnen verwachten dat ze hun voorkeuren opzijzetten in hun onderzoek, maar dat blijkt niet altijd het geval. "Wetenschappers zijn ook maar mensen met emoties en voorkeuren", zegt De Visser daarover. "Bovendien blijkt het soms makkelijker om financiering rond te krijgen voor onderzoek naar 'knuffelbare' dieren, of soorten die een economisch belang dienen. Gelukkig zijn er ook veel experts die zich juist inzetten voor minder populaire soorten. "

Dit onderzoek benadrukt hoe belangrijk het is om die minder populaire soorten in de spotlights te zetten, vindt De Visser. Onderwijs is daarvoor in haar ogen cruciaal. "We moeten leren dat alle soorten een unieke rol spelen in de natuur, en dat we afhankelijk zijn van gezonde ecosystemen. Laten we er samen voor zorgen dat óók de buitenbeentjes niet uitsterven".