Nationale herdenking MH17: gemis, dankwoorden en een applaus

In Vijfhuizen hebben is de MH17-vliegramp herdacht bij het Nationaal Monument MH17. Het is vandaag tien jaar geleden dat een Russische raket boven Oekraïens grondgebied een passagiersvliegtuig trof dat onderweg was naar Maleisië. Geen van de 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, overleefde de daaropvolgende crash.

Bij de herdenking waren naast ongeveer 1300 nabestaanden uit binnen- en buitenland ook premier Schoof, koning Willem-Alexander en buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders aanwezig. Nabestaanden lazen de namen voor van alle overledenen. Ook werd er stilgestaan bij de lange juridische nasleep van de ramp.

Zo verliep het oplezen van de namen:

"We kijken terug op tien jaar gemis", zei Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 bij de opening. "Tien jaar waarin velen van ons worstelen om met horten en stoten weer iets van ons leven te maken. In de wetenschap dat het nooit meer zo zal zijn als het was."

Tegenwerking Rusland

Ploeg benoemde daarbij ook de langslepende rechtszaak tegen degenen die verantwoordelijk worden gehouden voor het neerstorten van vlucht MH17. "Eindeloze procedures, waarbij de verantwoordelijke staat alleen maar heeft tegengewerkt."

Daarbij blijven ook allerlei complottheorieën en andere desinformatie op sociale media de ronde doen, zei Ploeg. "Maar u heeft allen laten zien dat u het geduld en de beschaving kunt opbrengen om dit ellenlange proces te doorstaan."

Lange adem

Ook aanwezig, zij het niet als spreker tijdens de herdenking, was voormalig premier Rutte. Aan hem richtte Ploeg een speciaal dankwoord. De nabestaanden applaudisseerden spontaan voor een zichtbaar geroerde Rutte. Ploeg riep de nieuwe premier en regering op de steun aan de nabestaanden door te zetten.

Namens de Nederlandse regering nam daarna premier Schoof het woord. "Ik zou niets liever willen dan dat u hier niet was", begon hij zijn toespraak. "Dat is zoals het had moeten zijn." Hij bedankte de buitenlandse nabestaanden en vertegenwoordigers die aanwezig waren. "We blijven verbonden. Niet alleen in ons verdriet, maar ook in ons gevecht voor rechtvaardigheid."

"Ik hoef u niet te vertellen dat een veroordeling niet hetzelfde is als iemand achter de tralies hebben. Rechtvaardigheid vraagt om een lange, lange adem. En die hebben we. We hebben de tijd. Het geduld en het doorzettingsvermogen. Dat is mijn boodschap aan de schuldigen en mijn belofte aan u."

In 2022 werden drie verdachten in de MH17-strafzaak bij verstek veroordeeld tot levenslang. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens buigt zich over de verantwoordelijkheid van Rusland in de zaak.

Bekijk hieronder een fragment van de toespraak van premier Schoof:

In het vliegtuig zaten op 17 juli ook 38 mensen met de Australische nationaliteit. Bij hun dood werd speciaal stilgestaan door de Australische advocaat-generaal Dreyfus. Hij zei daarnaast de moed van de nabestaanden te willen erkennen, voor hun getuigenissen die een belangrijke rol spelen bij de rechtszaken.

Er is sprake van rouw, woede en wanhoop onder de nabestaanden, zei Dreyfus. "Wanhoop, nadat er tien jaar zijn verstreken zonder enige erkenning van de Russische Federatie." Toch worden er belangrijke juridische stappen gezet, zei Dreyfus.

Zonnebloemen

Sinds 17 juli 2014 zijn er in Nederland jaarlijks besloten herdenkingen geweest voor de nabestaanden. In 2017 werd het Nationaal Monument geplaatst in Park Vijfhuizen. Vijfhuizen grenst aan vliegveld Schiphol, het vertrekpunt van de vlucht.

In het park is voor elk slachtoffer een boom geplant. Ook worden er elk jaar zonnebloemen gezaaid die rond de datum van herdenking bloeien. Een verwijzing naar de brokstukken van het vliegtuig die terechtkwamen in Oekraïense zonnebloemvelden.