Vergeten olympische sport: croquet trok in 1900 één betalende toeschouwer
Op de Olympische Spelen in Parijs zullen er liefst 32 sporten te zien zijn. Er komen regelmatig nieuwe sporten bij, maar er zijn ook een aantal sporten uit het collectieve olympische geheugen verdwenen. In aanloop naar de komende editie is er daarom elke week aandacht voor een vergeten olympische sport. Deze week: croquet.
Een gezelschap grijzende inwoners van Gendt baant zich, uitgerust met felgekleurde hamertjes, een weg door de groenstroken en de fitnessweide aan de rand van het lokale sportcomplex. Als zij bij een - net zo fel gedecoreerd - balletje uitkomen, staan ze even stil. Een van hen kijkt peinzend vooruit, om de bal vervolgens met een ferme hamertik in een kuil te doen belanden. De heer op leeftijd ontvangt de complimenten van de rest.
De enscenering heeft iets weg van een geïmproviseerde golfbaan. Of een grove versie daarvan: het gras staat hoog, de ondergrond is hobbelig. Het materiaal doet daarentegen denken aan croquet, het oude gezelschapsspel waarbij de bal met hamers door poortjes moet worden getikt. Dit is een mix van beide: krolf is de naam.
Mannen en vrouwen in zelfde competitie
Tijdens de Spelen van Parijs in 1900 stond croquet eenmalig op het olympische programma. In zekere zin was de sport baanbrekend: mannen en vrouwen deden gelijktijdig mee aan dezelfde competitie. Dat was op de Spelen niet eerder vertoond.
De aankleding deed recht aan het imago van het spel, dat met name in elitaire kringen werd beoefend: mannen speelden in pak, een pet op het hoofd. Vrouwen waren gekleed in lange jurken en droegen hoeden, die tijdens Prinsjesdag niet zouden misstaan.
Een lang leven was olympisch croquet niet beschoren. Welgeteld één betalende toeschouwer wilde getuige zijn van de welgemikte mokerslagen van de deelnemers, die nagenoeg allemaal uit Frankrijk kwamen, op een verdwaalde Belg na. De organisatie oordeelde na de Spelen weinig enthousiast dat croquet een spel was, dat nauwelijks de pretentie had een sport te zijn.
De olympische exit weerhield de Engelse chique er niet van croquet te blijven beoefenen, vooral bij privéclubs op nauwkeurig gemaaide gazons. Elders in de wereld verrezen varianten. Zo ontstond krolf, dat vanuit Scandinavië overwaaide naar andere landen en onder meer wortel schoot in het Gelderse Gendt.
Hobbelige mat
Daar, op het sportcomplex, doet terreinmeester Jan Nuyen gezellig een rondje mee. Hij is verantwoordelijk voor de staat van de grasmat. "Die moet lekker hobbelig zijn, vooral niet te vlak", legt hij uit. "Dan speel je te makkelijk. Zie je dat gat daar verderop? Als je de bal daarin slaat, dan heb je weer een uitdaging."
Verwacht van Nuyen ook geen gemillimeterd gazon. "Het gras moet hoog zijn, zodat de bal niet egaal rolt. Dat maakt dat de spelers het moeilijk hebben."
Het draait om tactiek en inzicht. En een beetje kunnen steggelen.
Om de lat nóg wat hoger te leggen, speelt het gezelschap in Gendt op groenstroken waar ook trimtoestellen, lantaarnpalen en containers staan. Die vormen een extra hindernis. Al kan de baan ook worden aangepast, zodat de obstakels worden omzeild. "Zo kunnen we dus zelf de moeilijkheid van de baan bepalen", vertelt Peter Cobussen. "Op die manier kunnen we op elk niveau krolfen."
Het gezelschap buigt zich over een volgende uitdaging: een bal is in het zand bij een fitnesstoestel beland en moet daar uit geslagen worden met de stick, de krolf-equivalent van de croquethamer. "Maar die hamer is van hout. Hier gebruiken we een kunststof stick. Ook de bal is van kunststof", schetst Willy Evers het verschil.
Elders gaat het er met krolf al een stuk professioneler aan toe. "In Scandinavië heb je echte profteams", weet Evers. "En ook Duitsland en België hebben zich erin ontwikkeld. Wij zijn aan het inlopen, maar dat gaat nog even duren."
De mondiale krolftop meldt zich ook voor internationale titeltoernooien. Om het jaar staan er een EK en een WK op het programma. "En om de vier jaar is er een 'preolympisch toernooi', de olympische krolf-Spelen. Maar daarvoor heeft de organisatie in Denemarken op z'n donder gekregen van het IOC. Dat mocht niet."
Toch heeft krolf volgens Evers ook de potentie om ooit een échte olympische status te krijgen. "Het zou mij niets verbazen als het binnen tien jaar een onderdeel wordt. Landen hoeven geen dure trainingsaccommodaties aan te leggen, je kan het overal spelen. Dat is een groot voordeel."
De club in Gendt hoopt intussen dat krolf ook elders in Nederland omarmd wordt als een sport die voor iedereen toegankelijk is. En niet, zoals croquet, vooral bij de elite. "Geen driedelig pak hier. Ieder komt in zijn kloffie en kan meedoen."
