Ook Flevoland en Gelderland grijpen terug op gas vanwege krap stroomnet

• 

  Rob Koster

  Economieverslaggever

Na Utrecht zijn nu ook in de provincies Flevoland en Gelderland ingrijpende maatregelen nodig om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Netbeheerders en provinciebesturen grijpen daarom terug op een fossiele brandstof waar we juist vanaf wilden: aardgas.

Concreet betekent dat: het neerzetten van gasgeneratoren die lokaal elektriciteit opwekken, om zo te voorkomen dat nieuwe woonwijken niet opgeleverd kunnen worden. Ook moeten bestaande woningen verduurzaamd worden met warmtenetten of hybride-warmtepompen die ook op gas kunnen draaien.

Het is na jaren met de focus op zo snel mogelijk van het gas af komen, de bevestiging dat dit in de praktijk meer tijd nodig heeft. Op dit moment staan er in Nederland al een kleine tienduizend bedrijven op een wachtlijst voor een nieuwe of een verzwaring van de elektriciteitsaansluiting. De maatregelen die vandaag aangekondigd worden moeten voorkomen dat ook huishoudens in de problemen komen.

De capaciteitsproblemen in de provincies Flevoland, Utrecht en Gelderland hangen aan elkaar omdat ze aftakkingen hebben van hetzelfde hoogspanningsnet van landelijk netbeheerder Tennet. Tot 2029 krijgen grootverbruikers van elektriciteit hier nog te maken met wachtlijsten voor zware elektriciteitsaansluitingen. Zonder extra maatregelen dreigen er vanaf 2026 ook problemen met woonhuizen te ontstaan, waarvoor dan niet genoeg stroom is.

Grote gasgeneratoren die ook in kassen gebruikt worden om elektriciteit op te wekken moeten in Flevoland en Utrecht een buffer gaan vormen tussen nieuwe woonwijken en de aansluiting op het elektriciteitsnet. Die installatie levert dan extra stroom op het moment dat het elektriciteitsnet het niet aankan. Dit voorkomt dat huizen die de komende jaren opgeleverd worden niet van stroom kunnen worden voorzien. Bewoners merken daar als het goed is niets van. Op het moment dat elektriciteitsnet voldoende versterkt is, kunnen de gasgeneratoren er weer tussenuit gehaald worden.

Geen elektrische warmtepomp meer

In woonhuizen is de volledig elektrische warmtepomp de grootste stroomverbruiker. Bij de verduurzaming van bestaande woningen in de drie provincies moet er daarom afgezien worden van de installatie van volledig elektrische warmtepompen. In plaats hiervan moeten er hybride warmtepompen geïnstalleerd worden die ook op gas kunnen draaien. Een andere mogelijkheid is de installatie van een warmtenet voor een hele woonwijk.

Eerder al kondigden netbeheerders aan dat elektrische auto's niet in de avondspits moeten worden opgeladen. Dat betekent dat de stroom van openbare laadpalen afgeknepen wordt tussen 's middags vier en 's avonds negen uur. Niet erg als je pas de volgende dag weer op pad hoeft, maar onhandig als er 's avonds alweer gereden moet worden. In de huidige proeven met het zogenoemde netbewust laden is er daarom wel een mogelijkheid om in dringende gevallen toch te kunnen laden.

Sinds de energiecrisis als gevolg van de inval van Rusland in Oekraïne zien netbeheerders dat bedrijven sneller overstappen op elektriciteit dan voorzien. Daardoor staan er inmiddels in heel Nederland 9396 bedrijven op een wachtlijst voor een -verzwaring- van de elektriciteitsaansluiting. Daarnaast staan er 7539 producenten van duurzame energie op een wachtlijst om stroom te kunnen leveren. Door de overgang van gas naar elektriciteit moet de komende jaren één op de drie straten in Nederland opengebroken worden om het elektriciteitsnet te versterken.

Het nieuwe kabinet draait de verplichting voor hybride warmtepompen terug, mensen mogen de komende jaren dus ook hun cv-ketel vernieuwen zonder gedeeltelijk over te stappen op elektriciteit. 'Van het gas af,' lijkt langer te gaan duren dan eerder is aangekondigd. Die boodschap komt op het moment dat Nederland de grootste gasvoorraad in Groningen definitief heeft gesloten. Om te voorkomen dat ons land volledig afhankelijk wordt van de import van gas wil het kabinet meer gas uit de Noordzee halen.