Vanaf vandaag verplicht: baas moet bijhouden hoe personeel naar werk reist

• Charlotte Klein

  redacteur Mobiliteit

Met het ov, de auto of op een andere manier naar het werk? Werkgevers die meer dan honderd mensen in dienst hebben, moeten dit vanaf vandaag van hun werknemers gaan bijhouden. Het doel is in kaart brengen hoe mensen zich van en naar werk bewegen, met vandaag als nulpunt.

In de toekomst zouden deze data dan gebruikt kunnen worden als basis voor maatregelen om de CO2-uitstoot van mobiliteit naar beneden te brengen. Die wordt voor 2030 geschat op 1,5 miljoen ton CO2. De registratieplicht brengt voor bedrijven wat extra administratie met zich mee, maar over het algemeen wordt er positief op gereageerd.

40 miljard kilometer

In 2019 tekenden bedrijven, organisaties en overheden het Klimaatakkoord. In 2030 moet ten opzichte van 1990 de CO2-uitstoot met 49 procent zijn afgenomen, en in 2050 met 95 procent. Het verkeer is verantwoordelijk voor zo'n 20 tot 25 procent van de CO2-uitstoot in Nederland, afhankelijk van hoe het economisch gaat. Enkel werkgerelateerd reizen is verantwoordelijk voor zo'n 6 procent van alle uitstoot.

Met afstand de meeste kilometers voor werk worden afgelegd met de auto, blijkt uit cijfers van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). Autobestuurders en passagiers leggen gezamenlijk bijna 40 miljard kilometer per jaar af voor hun baan. Bij het openbaar vervoer zijn dat bijna 6 miljard werkkilometers, met de fiets wordt bijna 4 miljard kilometer afgelegd voor het werk en lopend 200 miljoen kilometer.

Met de auto of ov?

Tot 2027 worden de cijfers enkel bijgehouden, pas daarna worden er waarschijnlijk doelen gesteld om de gezamenlijke uitstoot naar beneden te brengen. Als dat richting 2030 niet snel genoeg gaat, kunnen individuele bedrijven specifieke doelstellingen verwachten.

Om in kaart te brengen wat werknemers op weg naar werk uitstoten, wordt er gekeken naar hoeveel kilometers ze met het ov en de auto afleggen. Lopen en fietsen tellen niet mee. Ook zakelijke vluchten worden niet meegenomen.

Voor werknemers zelf verandert er weinig met de registratieplicht. Die moesten vaak al declaraties indienen voor gemaakte kilometers. Daar komt nu bij dat ze moeten aangegeven met welk vervoersmiddel de afstand is afgelegd.

Voor werkgevers komt er met name voor hr-afdelingen extra administratie bij. Sommige werkgevers weten door het aanbieden van ov-kaarten of leaseauto's al hoe hun werknemers zich bewegen. Werkgevers die dat niet weten, kunnen via een enquête inzicht krijgen in het reisgedrag van hun personeel.

Bewustwording

Milieuorganisatie Natuur & Milieu is enthousiast over de registratieplicht. Programmaleider mobiliteit Nienke Onnen vindt het goed dat er niet meteen een norm is opgelegd hoeveel er uitgestoten mag worden, maar dat er eerst wordt gekeken hoeveel er eigenlijk wordt uitgestoten. "Het bedrijfsleven krijgt hierdoor de ruimte om dat eerst op een rij te zetten."

Weinig werkgevers hebben daar nu zicht op, wat volgens Onnen komt doordat het bij mobiliteit om gewoontegedrag gaat. Onnen: "Mensen zijn zich er niet zo bewust van. Nu krijgen werkgevers én werknemers meer inzicht en dus bewustwording."

Natuur & Milieu hoopt dat beiden na de rapportage het gesprek aangaan: wat heeft de werknemer nodig en wat kan de werkgever bieden? De overheid kan daar dan ook een sturende rol in pakken, zegt Onnen. "Subsidieregelingen voor fietsen of elektrische auto's bijvoorbeeld. Of denk aan een buslijn die wél bij het bedrijventerrein stopt of mogelijkheden voor goede thuiswerkregelingen."

Werkgevers aan de slag?

Werkgeversorganisatie AWVN ziet eveneens voordelen. "Ook werkgevers hebben het klimaatakkoord ondertekend", onderstreept een woordvoerder. "We weten al enige tijd dat dit eraan zit te komen en het is zo opgetuigd dat werkgevers goed ondersteund worden. Veel werkgevers hebben nu geen idee wat hun voetafdruk is. Met de nieuwe inzichten kunnen ze aan de slag."

Of werkgevers daar al druk mee bezig zijn, is een tweede. Volgens AFAS, dat administratiesoftware aanbiedt aan bedrijven, zijn er nog veel vragen. Die gaan met name over de praktische uitwerking van de maatregel.