Onderzoek: huidkankerpatiënten hebben baat bij immuuntherapie vóór operatie

Mensen met uitgezaaide huidkanker die geopereerd moeten worden, kunnen beter vóór de operatie immuuntherapie krijgen, dan daarna. In een nieuwe studie waaraan verschillende Nederlandse artsen meewerkten, blijkt deze 'omgekeerde' methode veel betere resultaten op te leveren.

Aan het onderzoek, geleid door internist-oncoloog Christian Blank van het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis in Amsterdam, deden 423 mensen met huidkanker mee. Allen hadden uitzaaiingen in de lymfeklieren. De ene groep kreeg een immuunbehandeling met twee verschillende middelen voorafgaand aan een operatie waarbij de tumoren verwijderd werden. De andere groep kreeg de behandeling die nu gebruikelijk is: eerst een operatie, daarna een aantal immuunkuren.

De resultaten zijn gepubliceerd in het New England Journal of Medicine, en worden veelbelovend genoemd. Van de patiënten die op de nieuwe manier werden behandeld, had 59 procent geen nabehandeling meer nodig. Na een jaar was 84 procent van hen nog steeds tumorvrij. Bij de controlegroep, die de standaardbehandeling kreeg, was dat 57 procent.

Vreemde eiwitten

Behandelingen die al langer bestaan dan immuuntherapie, zoals chemotherapie en bestraling, richten zich vooral op de tumor zelf. Immuuntherapie is erop gericht om het eigen afweersysteem te versterken. Dat afweersysteem herkent 'vreemde' eiwitten aan de buitenkant van kankercellen, en gaat dan aan de slag, legt Blank uit in de Volkskrant. Een immuunbehandeling versterkt die reactie.

Maar zodra die kankercellen al operatief verwijderd zijn, zijn de eiwitten waarop gereageerd moet worden ook weg. Dan trekt het immuunsysteem zich terug. Zo kwamen de onderzoekers op het idee om het andersom te doen, en de immuunbehandeling juist te geven op een moment dat de kankercellen er nog zijn.

Dat blijkt dus te werken. Bovendien is de nieuwe behandeling een stuk minder invasief. Bij therapie na een operatie hebben mensen meestal acht tot twaalf kuren nodig, maar in de nieuwe volgorde zijn twee behandelingen vaak al genoeg. Dat maakt dat er veel minder bijwerkingen zullen zijn. De behandeling duurt dan op z'n hoogst zes weken. Veel mensen kunnen vervolgens zelfs helemaal afzien van een operatie.

Miljoenenbesparing

Zo kunnen ook de kosten flink omlaaggaan. De nieuwe behandeling kost volgens de onderzoekers 16.000 euro per patiënt in plaats van de huidige 68.000 euro. Dat zou in Nederland in totaal een besparing opleveren van ongeveer 30 tot 40 miljoen euro, en wereldwijd zelfs van een miljard euro, berekent Blank. De onderzoeksgroep is nog in gesprek met verzekeraars om de behandeling in het zorgpakket te krijgen.

Over drie jaar verwachten de onderzoekers te kunnen zeggen of deze positieve trend zich voortzet en of de verwachte levensduur van mensen met uitgezaaide huidkanker ook op langere termijn zal verbeteren. Intussen lopen er ook onderzoeken naar soortgelijke behandelingen bij andere vormen van kanker.