Zorgopleidingen minder in trek, probleem voor vergrijzing
Het aantal studenten dat dit studiejaar is begonnen aan een mbo- of hbo-opleiding tot verpleegkundige ligt beduidend lager dan twee jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Op het hbo begonnen 26 procent minder studenten aan de opleiding, op het mbo 20 procent. En dat terwijl met de toenemende vergrijzing de vraag naar zorg alleen maar groeit.
Er startten dit studiejaar zo'n 9000 mensen met de opleiding mbo-verpleegkunde en bijna 7000 met de hbo-opleiding. Dat is in beide gevallen zo'n 2000 minder dan twee jaar geleden.
De hogere aantallen van 2021/2022 zijn deels te verklaren door de extra aandacht voor de krapte in de zorg tijdens de coronapandemie, zegt het CBS. Ook werd als gevolg van de lockdown het centraal schriftelijk examen op de middelbare school versoepeld, waardoor meer mensen aan een vervolgopleiding konden beginnen. Verder namen minder mensen een tussenjaar.
De daling in het aantal nieuwe studenten is bij alle mbo-opleidingen in zorg en welzijn terug te zien. Dit studiejaar zijn het er 8 procent minder dan twee jaar geleden. Bij andere mbo-opleidingen is dat verschil met 3 procent veel minder groot.
Lastig te verklaren
De voorzitter van het Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde LOOV, Corine Latour, kan de daling van het aantal studenten niet goed verklaren. "Waar je normaal gesproken ziet dat in tijden van economische malaise en tijden van oorlog zorg en onderwijs opleidingen zijn die juist heel erg groeien, zijn er nu op álle gebieden tekorten, dus ook in de ict en de commercie, waar normaal wat meer baanonzekerheid is. Die is er nu helemaal niet", zegt Latour in het NOS Radio 1 Journaal.
Een andere factor is volgens haar de beeldvorming die de zorg treft. "Terwijl er prachtige dingen gebeuren, zie je toch vooral dat de zorg in het nieuws komt vanwege de grote tekorten, de salarissen, de stakingen. We denken dat dat niet positief is geweest voor de instroom van studenten."
Probleem
Het gevolg van de daling is dat zich een kleine ramp voltrekt, zegt Latour. "We weten allemaal dat we naar grote tekorten in de zorg toe gaan en als dan de instroom afneemt, is dat best een probleem."
Daarnaast verlaten afgestudeerde verpleegkundigen vaak binnen enkele jaren het vak. Ze lopen aan tegen een gebrek aan mogelijkheden om te blijven studeren naast het werk. "Dat komt doordat er in de zorg op dit moment best veel bezuinigd wordt. Ook worden hbo-verpleegkundigen vaak voor hetzelfde werk ingezet als mbo'ers, en dat vinden ze niet zo uitdagend."
Latour vraagt van de nieuwe regering om maatregelen te nemen zodat jongeren weer kiezen voor de zorg. Halvering van het collegegeld zou erg helpen, net zoals bij onderwijsopleidingen gebeurt. "En voer alsjeblieft niet opnieuw de langstudeerboete in, want daarmee maak je het vak heel onaantrekkelijk." De coalitiepartners zijn van plan een boete in te voeren voor studenten die te lang over hun opleiding doen.
Een aanzienlijk deel van de zorgstudenten kiest volgens Latour voor de opleiding omdat ze mantelzorg verrichten of zelf zorg nodig hebben. Daardoor doet een deel van de studenten met goede redenen langer over de opleiding. "Ze zijn zeer gemotiveerd, maar door zo'n langstudeerboete kiezen ze toch voor iets anders, omdat dit geen vak is waar je superrijk van wordt. Ze doen het vanwege hun motivatie, niet voor het geld."
