Rapport: correspondenten in China worden steeds meer tegengewerkt

De werkomstandigheden voor buitenlandse journalisten in China blijven moeilijk. 99 procent van alle journalisten die meededen aan de enquête zegt dat het Chinese klimaat voor journalisten niet voldoet aan de internationale standaard, meldt The Foreign Correspondents Club of China (FCCC).

81 procent van de leden van de FCCC gaf aan dat de werkomstandigheden in 2023 licht waren verbeterd vergeleken met de tijd van de coronapandemie. Geen enkele respondent zegt dat de omstandigheden zijn verbeterd ten opzichte van de periode vóór de pandemie.

Volgens medeauteur Garrie van Pinxteren, tevens China-correspondent voor de NOS, zeggen de journalisten dat ze wel meer bewegingsvrijheid hebben, maar dat verslaggeving ter plaatse problematisch is.

"De mobiliteit is na de pandemie toegenomen en dus kunnen journalisten meer reizen. Maar dat betekent ook dat journalisten daardoor geconfronteerd worden met obstructie of hinder van bijvoorbeeld politie", zegt Van Pinxteren. "Eigenlijk kunnen correspondenten niet goed hun werk doen. Niemand van de respondenten zegt ook dat het beter geworden is ten opzichte van voor corona. Dus het zijn structurele problemen."

Hinder, intimidatie en geweld

Net als vorig jaar zei iets meer dan de helft dat de Chinese politie of de autoriteiten hen minstens één keer tijdens hun werk hadden gehinderd. Ruim acht op de tien journalisten melden dat ze last hebben gehad van intimidatie of geweld.

"Heel opvallend is ook dat minder journalisten met naam geciteerd willen worden in het rapport wat hen is overkomen", weet Van Pinxteren. "Ze zijn er huiverig voor en bang dat ze ervoor gestraft zullen worden. Dat is een teken dat het klimaat voor journalisten niet verbeterd is."

Correspondent Sjoerd den Daas werd in februari van dit jaar handhandig tegengewerkt door Chinese autoriteiten toen hij een demonstratie wilde filmen:

De journalisten zeggen in het rapport dat ze gewend zijn aan hinder van de autoriteiten in gebieden die 'politiek gevoelig' zijn. Wel lijken deze gebieden zich uit te breiden. Vooral aan de grens met Rusland en in autonome regio's als Binnen-Mongolië, Tibet en Xinjiang.

Voor het eerst vertellen de respondenten dat de Chinese autoriteiten gebruikmaken van drones om medewerkers van de media te monitoren. Ook merken veel journalisten dat autoriteiten in hun telefoon zitten of dat er bugs worden geplaatst waardoor de telefoon niet goed meer werkt.

Toegang bemoeilijkt

Ook de toegang tot het land blijft een heikel punt. Veel buitenlandse media hebben moeite met het verkrijgen van een journalistenvisa en verblijfsvergunningen voor de journalisten. Vooral Amerikaanse media hebben hier last van. Slecht één slaagde erin om een accreditatie te krijgen. Dit was als vervanging van een journalist die China had verlaten.

82 procent van de journalisten zegt dat regelmatig interviews geweigerd worden door bronnen die zeggen dat ze niet met buitenlandse media mogen spreken. Ook heeft een derde van de journalisten ervaringen waarbij eerder bevestigde interviews op het laatste moment worden afgezegd, onder druk van de Chinese autoriteiten.

Eenzijdiger beeld

Van Pinxteren denkt dat door de verslechterende werkomstandigheden het beeld van China in de media eenzijdiger wordt. "Juist als je op reportage gaat, kun je laten zien hoe mensen denken en dat nuanceert het beeld juist vaak."

"Als journalisten moeite hebben om bijvoorbeeld hoogleraren te spreken die een neutrale kant kunnen belichten of überhaupt moeilijker bronnen kunnen spreken, dan is dat ongunstig voor China. Het gaat dan alleen maar over geopolitiek en alles wordt heel erg zwart-wit. Je mist dan de nuance."