Blowen in Duitsland vanaf vandaag legaal, vele regels zorgen voor verwarring

• Chiem Balduk

  Correspondent Duitsland

"De strijd was het waard, cannabis is vanaf paasmaandag legaal." De Duitse minister Lauterbach van Volksgezondheid haalde vorige week opgelucht adem toen na jaren van discussie de nieuwe wietwet werd goedgekeurd. Vanaf vandaag is het in Duitsland toegestaan om cannabis te telen, bezitten en roken.

Bij Duitse 'growshops' en marihuanaliefhebbers gaat daarom de groene vlag uit. Tegenstanders, zoals oppositiepartijen CDU/CSU en de AfD, zijn teleurgesteld over het "onverantwoorde plan". En politie en justitie vrezen het woud aan regels dat gepaard gaat met de legalisering. "Het is een bureaucratisch monster", beklaagde de burgemeester van Berlijn zich.

Met name de vraag waar wel en waar niet mag worden geblowd zorgt voor discussie. Via een speciale Bubatzkarte (in straattaal betekent Bubatz cannabis) kunnen geïnteresseerden zien waar ze mogen blowen. Door de vele verbodszones in de buurt van plekken waar minderjarigen komen, kleuren grote delen van steden rood.

Daarnaast kunnen deelstaten nog aanvullende regels instellen. Neem deelstaat Noordrijn-Westfalen, waar van maart tot november een rookverbod in natuurgebieden geldt. Ook in voetgangerszones mag tussen 07.00 en 20.00 niet worden geblowd.

In bijvoorbeeld het centrum van Keulen is dit de 'Bubatzkarte':

Het leidt tot veel verwarring. Zo komt het voor dat je aan de linkerkant van een straat wel mag blowen, maar aan de rechterkant niet. Ook is veel nog onduidelijk: in een biergarten mag worden gerookt, maar betekent dat ook dat blowen is toegestaan? En telt een openbaar schaakbord als sportlocatie, waar dan dus niet mag worden geblowd?

Geen joints voor Nederlanders

Precies hierom vreest politiebond GdP dat agenten in "talloze discussies en conflicten met burgers" verzeild raken. De Berlijnse minister van Justitie vreest dat agenten met een meetlint op pad moeten om vast te stellen of iemand legaal of illegaal blowt.

Daarnaast wacht het justitieapparaat een flinke stapel werk: het opnieuw wegen van naar schatting 210.000 drugszaken. Het gaat om veroordelingen vanwege drugsbezit, die als onderdeel van de legalisering komen te vervallen. "Het zal de rechterlijke macht verlammen", vreest justitieminister Badenberg van de deelstaat Berlijn.

Maar volgens verantwoordelijk minister Lauterbach zal de druk op politie en justitie op langere termijn juist afnemen. "Kleine drugsdelicten" zullen niet meer voorkomen en de illegale verkoop zal "met 75 procent afnemen", aldus de federale minister.

De zwarte markt zal deels blijven bestaan voor gebruikers die niet lid zijn van een cannabisclub. Denk bijvoorbeeld aan buitenlandse toeristen, minderjarigen of incidentele smokers. Alleen Duitsers mogen lid worden, dus Nederlandse vrijgezellenfeesten op de Hamburgse Reeperbahn zullen voor wiet en hasj afhankelijk blijven van illegale dealers.

Wietwet verdeelt Duitsland

Voor de huidige links-liberale regering is de legalisering van cannabis een belangrijk moment. Het was een van de eerste punten waarover de regeringspartijen SPD, de Groenen en FDP overeenstemming bereikten bij het smeden van een regeerakkoord. De conservatieve CDU/CSU heeft legalisering jarenlang onmogelijk gemaakt, terwijl deze drie progressieve partijen vóór waren.

Het werd vervolgens een van de meest omstreden plannen van de regering-Scholz. Vanwege kritiek van politie, artsenverenigingen en lagere overheden, maar ook vanwege stevige oppositie. Het thema verdeelt Duitsland: 47 procent van de Duitsers is vóór en 42 procent tegen de wet. Dat maakt het een geschikt profileringsonderwerp voor de oppositie.

Zo zegt de Beierse premier Söder - tevens leider van de Beierse christendemocraten - dat hij het leven van cannabisgebruikers moeilijk gaat maken. "Wie wiet wil roken, kan dat beter in een andere deelstaat doen", waarschuwt hij. "Wij gaan de wet uiterst streng toepassen."

De leider van de landelijke CDU belooft de wet direct terug te draaien, zodra zijn partij weer aan de macht komt. De volgende federale verkiezingen staan gepland voor het najaar van 2025 en de christendemocraten gaan aan kop in de peilingen. Het is dus maar de vraag hoelang de naar schatting 4,5 miljoen cannabisgebruikers in Duitsland legaal hun wiet en hasj kunnen roken.