Visverbod helpt tegen massale dolfijnensterfte in Golf van Biskaje

• Frank Renout

  correspondent Frankrijk

Langs de Franse Golf van Biskaje spoelen al jarenlang grote aantallen dode dolfijnen aan. Ze komen op zee terecht in vissersnetten en raken daarin verstrikt. Ze kunnen dan niet meer naar de oppervlakte om te ademen, waardoor ze stikken. Vissers gooien de dieren gewond of dood weer terug in zee.

Dit jaar heeft de Franse regering voor het eerst een tijdelijk visverbod afgekondigd voor een bepaalde categorie boten. Dat verbod gold van eind januari tot eind februari. En het blijkt effect te hebben gehad. Het aantal dolfijnen dat in die periode in netten terechtkwam en dood aanspoelde, is drastisch gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van instituut Pelagis, dat is verbonden aan de Universiteit van La Rochelle.

In de winter van 2022-2023 had 70 procent van alle onderzochte dode dolfijnen sporen van verwondingen door vissersnetten. Tijdens het visverbod deze winter had slechts 4 procent zulke verwondingen. "Het aantal dieren dat overleed in vissersnetten is dus enorm gedaald", aldus onderzoekster Hélène Peltier.

De uitkomsten zijn een grote steun in de rug voor Franse milieuorganisaties. Die beklagen zich al jaren bij de overheid over de dolfijnensterfte voor de Franse Atlantische kust.

Elke winter spoelen er honderden dode dolfijnen aan in de Golf van Biskaje. Vorig jaar werd een 'record' geboekt: toen eindigden in vijf maanden tijd bijna 1500 dode dolfijnen en daaraan verwante dieren op de stranden en rotsen in het gebied: dat zijn er tien per dag. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

"Als er duizend dolfijnen aanspoelen langs de kust, zijn er in werkelijkheid 5000 tot 10.000 dood: de meeste zinken gewoon naar de zeebodem", aldus bioloog Olivier van Canneyt van onderzoekscentrum Pelagis. Hij en zijn collega's spreken van een jaarlijks terugkerend bloedbad.

Volgens schattingen overwinteren er elk jaar zo'n 200.000 dolfijnen in de Golf van Biskaje. De watertemperatuur is daar dan namelijk gematigd en in het gebied zwemmen ook de vissen die ze eten. Maar dat zijn vaak dezelfde vissen waar ook Franse vissers op af komen. En die gebruiken regelmatig netten waar de dolfijnen in verstrikt raken.

De dolfijnensterfte was al jaren gaande zonder dat de overheid ingreep. De Europese Commissie heeft de Franse regering erover bij herhaling op de vingers getikt, mede omdat het om een beschermde diersoort gaat. In juli 2022 vroeg de commissie om het inzetten van sonarapparatuur en camera's op Franse vissersboten om de 'bijvangst' van dolfijnen tegen te gaan. Maar Parijs kwam nauwelijks in beweging.

Visverbod

In 2021 stapten drie milieuorganisaties naar de Franse Raad van State. Dat had wel effect. De raad gaf de organisaties vorig jaar gelijk en maande de regering om in actie te komen. Er zou in de winter een maand lang een zone moeten worden ingesteld met een visverbod.

De regering moet zo'n advies opvolgen. Maar de autoriteiten besloten een hele serie uitzonderingen in te stellen voor bepaalde groepen vissers. Die uitzonderingen werden vervolgens van tafel geveegd door de Raad van State. "Zo lukt het niet om de sterfte onder de dieren voldoende terug te dringen." Uiteindelijk kondigde de Franse regering aan dat de Golf van Biskaje een visvrije zone werd van 22 januari tot 20 februari dit jaar.

De milieuorganisaties noemden dat een stap in de goede richting. Maar het zou niet genoeg zijn. "Door maar een maand te stoppen met vissen zullen massaal dolfijnen blijven aanspoelen. Zo'n verbod moet langer duren", liet Défense des Milieux Aquatiques weten. De dolfijnen overwinteren doorgaans van december tot en met april in de Golf van Biskaje. Milieuorganisatie France Nature Environment berekende dat een visverbod van drie maanden de dolfijnsterfte met gemiddeld 44 procent zou terugdringen.

De Franse regering wil zover nog niet gaan. Het visverbod van een maand zal de komende jaren worden herhaald.