Ook dit jaar weer forse looneisen op de cao-onderhandelingstafels

Ook in 2024 worden er forse looneisen op tafel gelegd in de cao-onderhandelingen. Het leek er aanvankelijk op dat de looneisen dit jaar wat lager zouden uitvallen dan in de afgelopen twee jaren, maar dat blijkt niet zo te zijn.

Vandaag starten de cao-onderhandelingen voor de schoonmaakbedrijven. In de lopende schoonmaak-cao was al een looneis van 19 procent ingewilligd, maar de CNV-vakbond gaat dit keer voor 14 procent, verdeeld over twee jaar.

De druk van hoge looneisen houdt dus aan. De FNV kondigde vorig jaar al aan dit jaar te mikken op een loonsverhoging van 5 tot 14 procent. Recent afgesloten cao's weerspiegelen dit beeld. Bij AkzoNobel is voor een deel van het personeel 10 procent loonsverhoging afgesproken en in de timmerindustrie 9,5 procent. Bedenk dat in oude tijden bij een veel lagere inflatie de loonsverhoging bij dit soort bedrijven meestal tussen de 1 en 3 procent lag.

Dalende trend

Volgens werkgeversvereniging AWVN (ruim 750 aangesloten ondernemingen en bedrijfstakken en betrokken bij meer dan de helft van alle cao's) liggen de contractloonafspraken in de eerste maanden van 2024 op 6,3 procent op jaarbasis. Het gaat hierbij om de gemiddelde uitkomst van opgeteld 155 nieuwe cao-akkoorden in uiteenlopende bedrijven en sectoren. Deze cao's gelden voor ruim 1,5 miljoen werknemers.

De gemiddelde loonstijging van 6,3 procent ligt weliswaar een procent lager dan vorig jaar, maar is nog altijd historisch gezien bijzonder fors. De gemiddelde loonstijging in 2023 was 7,3 procent.

Jannes van der Velde van de AWVN ziet wel een dalende trend in de loonafspraken en dat komt door de gedaalde inflatie. "Economen zijn het erover eens dat het koopkrachtverlies wel achter de rug is."

In de afgelopen twee jaar was de hoge inflatie en de aangetaste koopkracht de belangrijkste aanjager voor de hogere looneisen. Ook is er volgens de vakbonden een hoop in te halen na jarenlange geringe loonsverhogingen.

De recente loonstijgingen hebben intussen de inflatie ruimschoots bijgebeend, maar volgens de bonden is de koopkracht nog niet op peil. De inflatie ligt nu rond de 3 procent en zal naar verwachting in de loop van dit en volgend jaar zakken naar zo'n 2 procent.

Juichen en trappelen

President Knot van De Nederlandsche Bank moedigde aanvankelijk de loonsverhogingen aan, maar hij vindt het nu welletjes. Hij is bang dat forse loonsverhogingen de inflatie weer aanwakkeren.

Ondernemers staan ook niet te trappelen. Hogere lonen helpen weliswaar om personeel aan te trekken en vast te houden, maar 10 procent hogere loonkosten zijn niet voor elke ondernemer makkelijk op te brengen.

"Onze klanten zijn al geconfronteerd met forse indexeringen van contracten en dat was voor een keer wel goed, maar niet meer", zegt Pieter Grootjes van schoonmaakbedrijf Victoria. "Het budget van de klant groeit niet mee met onze loonkosten en dus wordt het minder frequent en minder lang schoonmaken, en dat kost ons werk en mensen."

Uitgerekend in de schoonmaakbranche is de huidige cao al eens opengebroken voor een extra loonsverhoging van 10 procent, en nu wil de vakbond daar nog eens 14 procent bovenop.

Hoger minimumloon

Aan de onderkant van de arbeidsmarkt is flink wat verbeterd. Sinds januari 2022 is het minimumloon in vijf stappen met ruim 20 procent opgetrokken, en in juli komt er nog een verhoging bij.

Het hogere minimumloon werkt door in de hele onderste helft van het loongebouw en tilt de lonen van veel werknemers op. "De verhoging van het minimumloon zorgt wel voor druk op hogere loonschalen. Als een chef opeens evenveel verdient als haar medewerkers wil zij meer verdienen en de baas wil meer geven", zegt Jannes van der Velde van AWVN.