'Nederlanders bezitten 7 tot 9 miljard euro aan kunstwerken'

Kunst is afgelopen jaren een steeds gewilder beleggingsobject geworden. Nederlandse particulieren bezitten inmiddels voor zo'n 7 à 9 miljard euro aan kunstwerken. Dat schrijven Investico en De Groene Amsterdammer op basis van schattingen van drie grote kunstverzekeraars.

Kunstbeleggers gokken op winst door steeds hogere veilingwaardes. Daarnaast levert kunstbezit vaak een belastingvoordeel op. Voor schilderijen, beelden en andere objecten geldt een vrijstelling van de belasting op rendement (box 3).

In theorie moeten kunstbezitters die kunst enkel als investering kopen wel belasting betalen. Maar het is aan de Belastingdienst om te bewijzen wie een liefhebber is en wie een belegger. En dat is ingewikkeld, vooral omdat de dienst geen goed zicht heeft op wie welke kunst bezit.

Inmiddels vragen ambtenaren zich in beleidstukken hardop af waarom de vrijstelling er is. Die stamt uit een tijd dat kunst vooral gekocht werd door liefhebbers, terwijl er inmiddels een hele industrie aan beleggingsadviseurs en fiscalisten rond de kunstmarkt cirkelt. De vrijstelling leidt volgens de ambtenaren tot vermogensongelijkheid en misgelopen belastinginkomsten.

In de opslag

Volgens verzekeraar Liberty ligt een groot deel van de kunst van Nederlandse rijken in speciale kluizen in bijvoorbeeld Luxemburg en Zwitserland. Dat komt deels doordat sommige werken door de waardestijgingen zo duur zijn geworden dat verzekeraars ze te kostbaar vinden om thuis aan de muur te hangen.

Die hoge prijzen maken de kunst ook steeds onbereikbaarder voor musea, zeggen museumdirecteuren tegen Investico. Verzekeringskosten en transportkosten worden namelijk berekend aan de hand van de huidige waarde van een schilderij of beeld. Daardoor is het voor een museum zelfs duur om kunstwerken van particulieren of andere musea te lenen voor een expositie.

En dat zou in de toekomst kunnen betekenen dat het moeilijker wordt om werken van sommige kunstenaars tentoon te stellen of dat bezoekers meer moeten betalen voor een toegangskaartje.