Weinig mensen trekken OV-kosten af: 'belastingregeling niet doeltreffend'

Neem de trein en betaal minder belasting, dat was de gedachte van de reisaftrek OV, maar in de praktijk lokt de regeling maar weinig mensen het openbaar vervoer in. De fiscale regeling wordt slechts door enkele tienduizenden Nederlanders per jaar gebruikt, terwijl veel meer mensen dat zouden kunnen doen.

Ambtenaren concluderen daarom in een evaluatie dat de aftrek niet goed werkt. "Het is niet erg aannemelijk dat de aftrek een belangrijke rol speelt in de keuze om vaker het openbaar vervoer te gebruiken", schrijven ze. "De reisaftrek OV is waarschijnlijk niet doeltreffend."

Woon-werkverkeer

Voor de regeling gelden een paar regels. Ten eerste kun je alleen woon-werkverkeer aftrekken, daarnaast moet de ov-afstand meer dan 10 kilometer zijn en moet je minstens een keer per week reizen. De reis telt niet mee als de kosten vergoed worden door de werkgever.

Bovendien wordt niet het hele bedrag van een reis vergoed. De Belastingdienst rekent met vaste bedragen die afhangen van het aantal kilometers en het aantal dagen per week. Wie bijvoorbeeld een dag per week een enkele reis van 85 kilometer aflegt, mocht het afgelopen jaar 589 euro aftrekken.

De afstand Utrecht - Zwolle is ongeveer 85 kilometer. Wie die afstand heen-en-terug voor het werk moet reizen met de trein is 36 euro per dag kwijt. En wie dat bijvoorbeeld 45 werkweken per jaar doet, betaalt 1620 euro aan de NS.

Niet populair

In de praktijk is de regeling niet zo populair. Slechts 31.000 mensen gebruikten de aftrekpost in 2022. In de jaren voor de coronapandemie schommelde het gebruik tussen de 40.000 tot 45.000 mensen per jaar, een kleine druppel in de oceaan van ruim negen miljoen werkenden in Nederland.

De groep die de aftrek kan gebruiken, is dan ook groter. Er zijn zo'n 600.000 mensen die meer dan 10 kilometer naar hun werk reizen zonder vergoeding van de werkgever, blijkt uit cijfers van de ambtenaren. Van hen gebruikt een op de tien het OV. Tienduizenden werkenden vergeten de aftrek dus te gebruiken.

Onder de mensen die de aftrek wel gebruiken, zitten opvallend veel werkenden met een minimumloon of een salaris dat beneden modaal ligt. Ook jongeren weten de aftrek beter te vinden dan ouderen.

Dat de aftrekpost waarschijnlijk niet leidt tot meer ov-gebruikers komt volgens de ambtenaren door het lage voordeel dat het oplevert in verhouding tot de kosten.