Ook in Spanje zijn de boeren boos, maar waarom?

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje en Portugal

Vanuit vijf verschillende kanten reden vanochtend honderden tractoren de binnenstad van Madrid binnen. Zeker 4000 boeren uit het hele land verzamelden zich in de hoofdstad om te demonstreren. Op het Plein van de Onafhankelijkheid midden in de binnenstad stonden ze uren te wachten voordat ze naar het ministerie van Landbouw mochten lopen.

De demonstranten droegen de vlaggen van de verschillende boerenvakbonden. Op de banners en bordjes stonden leuzen als 'Europa en zijn beleid ruïneren ons' en 'Als het platteland niet produceert, eet de stad niet'. Aan de rand van de menigte stonden mensen in groepjes met elkaar te praten. Af en toe moesten ze hun stem verheffen om over het getoeter en de koeienbellen uit te komen. Een groep boeren had een stier meegenomen.

Ze zijn in Madrid om zich uit te spreken tegen het beleid in Brussel, vertellen veel boeren. Maar dat is niet het enige thema in Spanje. Zo hebben de boeren er al jaren te maken met de droogte. Daardoor mislukken steeds meer oogsten en dat kost geld. Daarom willen de boeren uit Catalonië en het zuiden worden gecompenseerd.

Daarbij komt de bureaucratie. Als je in Spanje iets wil regelen, kan dat omslachtig zijn. Voor papierwerk moeten bedrijven vaak naar Madrid komen en dat kost de boeren veel tijd. Dat moet veel efficiënter kunnen, vinden veel van hen.

Marcelino Alvarez heeft een veehouderij in Gijón, zo'n vijf uur rijden ten noorden van Madrid. Hij zwaait met een bordje: 'Agenda 2030, nee bedankt' staat erop. Daarmee doelt hij op het EU-actieplan om biologische landbouw te bevorderen.

"We staan hier te demonstreren tegen de EU", legt Alvarez uit. "We kunnen niet blijven produceren als onze kosten niet omlaaggaan. Sommige veehouders maken totaal geen winst meer. Als dat niet verandert, dan zullen onze bedrijven verdwijnen."

Hij is ook boos op de digitalisering van de overheidssystemen. "De bureaucratie en digitalisering maken het erger. Het overgrote deel van de veehouders zijn oude mensen. Als alles digitaal wordt, dan kunnen we niets meer."

Rosa Maria Rivera heeft een landbouwbedrijf in het zuidwesten van Spanje waar ze mais en soja verbouwen. Samen met haar collega's en vrienden zijn ze naar Madrid afgereisd. "We mogen onze eigen prijzen niet eens meer bepalen", vertelt Rivera. "Kijk bijvoorbeeld naar de tomaten. Het kost ontzettend veel om die te verbouwen, maar we krijgen er bijna niets meer voor. Ondertussen worden er toch tomaten uit het buitenland geïmporteerd. Bijvoorbeeld uit Marokko."

"Wij eisen dat er nu eens naar ons geluisterd wordt en dat we dezelfde kansen krijgen als de boeren uit het buitenland", zegt ze zichtbaar geïrriteerd. "We vragen niet om geld, maar om gehoord te worden. Zo willen we de consument ook laten zien wat er in onze sector gebeurt."

Arthuro Zaragoza heeft een kleine boerderij aan de kust net ten noorden van Valencia. Daar verbouwt hij olijven en amandelen, en houdt hij varkens, kippen en konijnen. "Ik ben hier vandaag omdat de politici ons niet willen laten leven. Jaarlijks gaan onze kosten omhoog en we komen ondertussen om in het papierwerk."

Zaragoza is samen met zijn zoon naar het protest gekomen. Hij vindt het belangrijk dat de nieuwe generatie boeren dezelfde kansen krijgt als hij. "Maar jonge mensen willen het werk niet meer overnemen, niet onder deze omstandigheden", zegt hij.

Ook Zaragoza is het vertrouwen in de overheid en de EU verloren. "Ze hebben ons vaak genoeg voor de gek gehouden. Ze zeggen dat ze naast ons staan, maar dat doen ze niet", verzucht de boer.

De minister van Landbouw heeft in aanloop naar het protest inderdaad gezegd de boeren te respecteren en voor ze op te willen komen in Brussel. Onlangs werd een nieuw pakket van zeker 1,4 miljard euro voor de landbouw en veehouderijen aangekondigd. Maar de boeren voelen zich alsnog niet serieus genomen.

Waarom gaan in Europa de boeren de straat op en wat willen ze? Wat is de gemene deler en wat zijn de verschillen? Onze correspondenten leggen het uit: