Shell en ExxonMobil zijn op 4 december een arbitragezaak begonnen tegen de Nederlandse Staat. De partijen zijn het niet eens geworden over compensatie van gederfde inkomsten.
Shell en ExxonMobil verdienen minder door het versneld afbouwen van de gaswinning in Groningen. Een arbitragezaak is een alternatieve procedure bij de rechter, waarbij bedrijven geschillen aan een commissie voorleggen. Het vonnis is bindend. Mochten de oliebedrijven gelijk krijgen, dan moet de Staat mogelijk miljarden euro's betalen.
Shell en Exxon hebben een eeuwigdurende concessie om gas te winnen uit het Groningenveld. In 2018 besloot minister Wiebes van Economische Zaken dat er een einde zou komen aan de gaswinning in 2030. Aanleiding voor het besluit waren de vele en steeds zwaardere bevingen in het aardgasgebied. De oliemaatschappijen sloten vervolgens een akkoord op hoofdlijnen waarin zij afspraken maakten over het ontvlechten van de hele organisatie van de gaswinning.
Dat gaat over meer dan alleen stoppen met het winnen van gas. Het gaat bijvoorbeeld ook over het gas dat beide bedrijven nog in de opslagen in Grijpskerk en Norg hebben zitten, en over het gashandelsbedrijf Gasterra waar beide bedrijven samen met de Staat eigenaar van zijn.
Een jaar later liet Wiebes de oliemaatschappijen weten dat hij nog eerder wilde stoppen met het winnen van gas, namelijk al in 2022. Dat leidde onmiddellijk tot nieuwe claims van Shell en Exxon. Kamerleden toonden zich daarover verbijsterd.
Compensatie
Die discussie over de financiële compensatie is dus nog niet beslecht. Dat blijkt ook uit de Kamerbrief die staatssecretaris Vijlbrief vandaag naar de Kamer stuurde. Volgens Vijlbrief is in 2020 al geprobeerd om gezamenlijk een verzoek tot arbitrage in te dienen. Daar kwamen ze niet uit.
"Vervolgens hebben er langdurige en intensieve gesprekken op verschillende niveaus plaatsgevonden met Shell en ExxonMobil over nieuwe vervangende afspraken", schrijft Vijlbrief. "Shell en ExxonMobil hebben mij op 4 december geïnformeerd dat zij eenzijdig een arbitrageprocedure zullen starten over dit onderwerp."
In de begrotingsstukken die informateur Plasterk gisteren naar de Tweede Kamer stuurde, wordt ook gewezen op de claim van Shell en Exxon en de gasvoorziening.
