Meerdere leden van de liberale fractie in het Europees Parlement zeggen bezorgd te zijn over de mogelijke samenwerking tussen de VVD en de PVV in een Nederlands kabinet. VVD'er Malik Azmani, op dit moment interim-fractievoorzitter, leek de beste papieren te hebben voor het openstaande fractievoorzitterschap van de liberale EU-fractie. Maar zijn kansen lijken door weerstand van een deel van zijn liberale fractiegenoten geslonken.
Dat blijkt uit achtergrondgesprekken die de NOS de afgelopen dagen voerde. Een eventuele benoeming als fractievoorzitter zou de positie van de liberalen in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement, begin juni, kunnen beschadigen, zeggen Europarlementariërs uit verschillende landen op voorwaarde van anonimiteit. Ze zijn bang dat hun fractie op die manier in verband wordt gebracht met radicaal-rechtse partijen.
'Onoverkomelijke bezwaren'
Europarlementariër Sophie in 't Veld spreekt zich als enige publiekelijk uit. Ze stapte vorig jaar uit D66, maar is nog altijd lid van de liberale fractie. Zij stelde tijdens een fractievergadering deze week het "onvoorstelbaar en onaanvaardbaar" te vinden dat Azmani de nieuwe aanvoerder zou worden. Ze bevestigt dat er "behoorlijk wat mensen onoverkomelijke bezwaren" hebben. Volgens haar komen die vooral uit landen waar radicaal-rechtse partijen veel aanhang hebben.
"In eerste instantie heeft de VVD in Brussel de samenwerking met de PVV in Nederland nog gedownplayed en gezegd dat de VVD niet betrokken was", zegt In 't Veld. "Maar veel mensen zijn aan het denken gezet toen ze foto's zagen van Dilan Yesilgöz en Geert Wilders samen aan tafel. Ze realiseerden zich toen dat het blijkbaar inniger was dan werd aangegeven."
Invloedrijke positie
De aanvoerdersplek van de liberale fractie is vrijgekomen omdat de vorige fractievoorzitter, Stéphane Séjourné, twee weken geleden onverwacht minister van Buitenlandse Zaken werd in de vernieuwde Franse regering. Daarop werd Azmani interim-fractievoorzitter, een goede uitgangspositie om de nieuwe fractievoorzitter te worden.
De prestigieuze functie geeft veel invloed in het Europees Parlement. Volgens de fractieregels moet de voorzitter gekozen worden. Dat gebeurt komende donderdagochtend in Brussel achter gesloten deuren. Fractieleden kunnen zich tot woensdag kandidaatstellen.
Azmani wilde eerder deze week zijn interesse in het fractievoorzitterschap niet bevestigen. "Als interim-fractievoorzitter heb ik de plicht te zorgen voor een soepele overgang naar de verkiezing van een nieuwe fractievoorzitter", zei hij tegen de media. Achter de schermen is te horen dat hij Séjourné graag wil opvolgen. Die sloot samenwerking met radicaal-rechtse partijen recentelijk uit.
Ook Azmani zegt daar daar niets in te zien. "Ik ben een Europees politicus. Ik verander de koers van mijn fractie niet. Ik zie ook niets in samenwerking met extreemrechts in Europa. Zij willen Europa verzwakken en niet versterken. Terwijl mijn doel is om de Europese Unie sterker te maken, vooral gezien de geopolitieke tijden waar we in zitten."
Volgens website Politico is behalve Azmani ook de Franse Valérie Hayer in de running om fractievoorzitter te worden. De Fransen vormen veruit de grootste groep binnen de liberale fractie. Maar de partij van Macron dreigt de Europese verkiezingen in juni te verliezen. Het Rassemblement National van oud-voorzitter Marine Le Pen staat in de peilingen op ruime voorsprong. Daarom ligt samenwerking met radicaal-rechts voor de Franse liberalen extra gevoelig.
"Een aardige en bekwame vrouw", zegt In 't Veld over Hayer. Ze denkt dat de Franse politica de nieuwe fractievoorzitter wordt. Mogelijk kandideert Azmani zich niet zodat de liberalen niet hoeven te stemmen en eenheid uitstralen.
Met de verkiezing van de Française zouden de liberalen in de komende verkiezingscampagne geen ingewikkelde vragen hoeven te beantwoorden, zegt In 't Veld. "Want hoe geloofwaardig is het voor een liberale fractie die extremisme afwijst als die geleid wordt door iemand wiens partij in Nederland met radicaal-rechts aan het onderhandelen is?"
Of Azmani of een andere kandidaat de nieuwe fractievoorzitter van de Europese liberalen wordt, wordt hoogstwaarschijnlijk komende donderdag rond 10.00 uur bekend.
