Waar is Bouterse? Dit is wat we tot nu toe (niet) weten
Een week nadat ex-president Desi Bouterse zich bij de Santo Boma-gevangenis in Paramaribo had moeten melden, is hij nog altijd spoorloos. Bouterse werd vorige maand veroordeeld tot 20 jaar celstraf voor de Decembermoorden van 1982, toen vijftien critici en tegenstanders van zijn militaire regime werden gemarteld en vermoord.
Waar Bouterse is, is tot nu toe onbekend. Berichten over een mogelijke vlucht naar Venezuela of een ander land, zoals gesuggereerd werd in een aantal lokale media, zijn niet verifieerbaar. Ook is het onduidelijk of Bouterse zich nu nog op Surinaams grondgebied bevindt. Zijn advocaten hebben op 9 januari nog een bijeenkomst met Bouterse gehad bij hem thuis, waar hij fysiek bij aanwezig was, zeiden ze in de Surinaamse media.
Kortom, een week na wat een sluitstuk zou moeten worden van een slepende rechtszaak die van start ging in 2007, is er nog steeds een open einde. Wat gebeurde er de afgelopen tijd en wat is nu de stand van zaken?
Zorghotel
Nadat duidelijk was geworden dat Bouterse en zijn voormalige lijfwacht Iwan Dijksteel zich op 12 januari niet hadden gemeld bij de gevangenis in Santo Boma, zette het Surinaamse Openbaar Ministerie de opsporing in. Bepaalde privileges en rechten die Bouterse als ex-president genoot, zoals beveiliging en voertuigen, werden diezelfde dag stopgezet en in beslag genomen. Ondertussen gingen gesprekken tussen het Openbaar Ministerie en Bouterses advocaat Irwin Kanhai achter de schermen door.
De cel voor Bouterse was ruim een week geleden nog in aanbouw:
Op 16 januari - Bouterse is dan al vier dagen voortvluchtig - is er op verzoek van zijn advocaat Kanhai een gesprek met het OM. Dit gesprek geeft het Openbaar Ministerie aanleiding om akkoord te gaan met het verzoek dat Bouterse zich vanwege gezondheidsredenen kan melden bij een zorghotel. Dit zorghotel is een luxe, professionele zorginstelling aan de Surinamerivier. Het is bekend dat Bouterse gezondheidsproblemen heeft.
Het Openbaar Ministerie stelt een deadline, maar Bouterse komt niet voor dat afgesproken tijdstip opdagen. Die nacht worden er invallen gedaan op de woonadressen van zowel Dijksteel als Bouterse door een speciaal arrestatieteam. Maar de agenten treffen geen van beide mannen aan.
Een dag later vaardigt de Surinaamse politie een opsporingsbericht voor Bouterse uit. Er zijn dan volop speculaties over de verblijfplaats van Bouterse. Journalisten krijgen weinig informatie van de autoriteiten, het Openbaar Ministerie geeft geen interviews en deelt maar vrij summier informatie.
Berusting
Ondanks alle gebeurtenissen en het feit dat Bouterse voortvluchtig is, lijkt het alsof er in Suriname een soort 'berusting' plaatsvindt: veel mensen wachten af.
Daarbij is de reactie vanuit de Surinaamse politiek veelzeggend. Tijdens een interview met president Chan Santokhi op een feest voor het 75-jarig bestaan van zijn partij VHP reageert hij vrij mild op de voortvluchtige ex-president en wil hij weinig kwijt. "De opsporing is in handen van de procureur-generaal en niet in handen van de regering", aldus Santokhi.
Nabestaanden vinden ondertussen dat de justitiële autoriteiten veel te weinig doen. Sunil Oemraswingh, voorzitter van de Stichting 8 december 1982, eist dat er meer in het werk wordt gesteld om Bouterse op te sporen en achter slot en grendel te zetten.
Ook klinkt de kritiek dat de autoriteiten te laks zijn geweest en maatregelen hadden moeten nemen vanaf het moment dat duidelijk werd dat de rechter die Bouterse op 20 december in hoger beroep veroordeelde daar geen onmiddellijke gevangenneming aan vastknoopte.
Bij de autoriteiten hadden toen vanwege het vluchtgevaar alarmbellen moeten rinkelen, stellen critici. Ondertussen draait in Suriname de zogeheten 'mofo koranti' (mondkrant), oftewel het roddelcircuit, op volle toeren. Een van de theorieën is dat de autoriteiten opzettelijk geen jacht maken op Bouterse en allerlei vertragingsmechanismen aanwenden omdat een 'verdwenen Bouterse' voor de minste spanningen in het land zorgt.
Nieuwe poging advocaten
Een van de laatste ontwikkelingen in deze lange rechtszaak is dat het Hof van Justitie bekend heeft gemaakt dat het aankomende week het verzoekschrift van een groep nieuwe advocaten van Bouterse in behandeling neemt. Deze advocaten probeerden op de valreep nog opschorting van het vonnis af te dwingen, omdat ze stellen dat Bouterse en de andere veroordeelden nog amnestie zouden hebben.
Dit terwijl de Amnestiewet uit 2012 inmiddels al door het Constitutioneel Hof is verworpen. Terwijl het Openbaar Ministerie het verzoekschrift vrijwel direct afwees, bepaalt het Hof nu dat ze het verzoekschrift van Bouterses advocaten toch in behandeling nemen.
De zaak die Suriname inmiddels al 41 jaar in de greep houdt lijkt voorlopig dus nog niet tot een definitief einde te komen. Met een veroordeelde ex-president als voortvluchtige en heel veel onduidelijkheden vragen veel Surinamers zich af welke verrassingen ze de komende tijd nog kunnen verwachten.
