Vijlbrief: ministerie ging in 2018 niet goed om met Staatstoezicht

Demissionair staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw erkent dat het ministerie van Economische Zaken in 2018 niet goed is omgegaan met de onafhankelijkheid van het Staatstoezicht op de Mijnen. Hij zegt dat in reactie op een artikel in NRC over bemoeienis van het ministerie met de publicatie van een rapport van het Staatstoezicht over de nasleep van de gaswinning in Groningen.

NRC heeft via de Wet open overheid gespreksnotities van toezichthouder Kockelkoren boven water gehaald, waaruit blijkt dat toenmalig secretaris-generaal Camps van het ministerie hem in 2018 twee keer met nadruk vroeg de publicatie van een advies over het versterken van huizen in Groningen uit te stellen.

Volgens NRC schermde Camps daarbij met "onrust in de regio" en "hogere zaken".

Veel minder huizen versterkt

Nadat de toenmalige minister Wiebes had aangekondigd dat er zo snel mogelijk een eind moest komen aan de gaswinning, wilde de bewindsman veel minder huizen versterken dan het Staatstoezicht nodig vond. Volgens de notities van Kockelkoren werd het Staatstoezicht door de ambtelijke top gevraagd te wachten met een kritisch advies tot na een rapport van de Mijnraad.

Kockelkoren benadrukte steeds dat hij een onafhankelijke positie had en dat hij niet van plan was te wachten met publicatie van zijn rapport. Hij vond dat alleen de minister hem om uitstel kon vragen en dat ambtenaren dat niet mochten doen. Volgens de reconstructie van NRC heeft ook Wiebes zelf de toezichthouder om uitstel gevraagd, maar leek die overtuigd toen Kockelkoren weigerde.

Kockelkoren hield voet bij stuk en nog voor de Mijnraad een rapport uitbracht, adviseerde het Staatstoezicht vijfduizend huizen in Groningen zo snel mogelijk te versterken.

Onafhankelijkheid verbeterd

Vijlbrief, die begin 2022 staatssecretaris van Mijnbouw werd, neemt nu afstand van de eerdere handelwijze van het ministerie: "Dit had niet zo moeten gebeuren", zegt hij in een reactie. Vijlbrief benadrukt dat er de afgelopen jaren stappen zijn gezet om de onafhankelijkheid van het staatstoezicht te verbeteren en dat er naar aanleiding van de parlementaire enquête aardgaswinning nog meer maatregelen volgen.

Zo wil het kabinet in de wet opnemen dat rijksinspecties hun adviezen zelfstandig openbaar mogen maken. Ze mogen in de toekomst ook rechtstreeks informatie geven aan de Tweede Kamer.