Boete voor illegale schuldhulp: 'Constructie kan niet door de beugel'

• 

  Bart Kamphuis

  Verslaggever economie

Het mag alleen onder strikte voorwaarden: geld verdienen aan mensen die diep in de schulden zitten. De ondernemer Hakan A. uit Millingen aan de Rijn moet 25.000 euro boete betalen omdat hij met zijn schuldbemiddelingsbedrijf niet aan die voorwaarden heeft voldaan, oordeelt de rechtbank Overijssel.

Volgens de rechter heeft A. misbruik gemaakt van mensen in een kwetsbare positie met schulden. In plaats van schulden weg te werken werden de problemen alleen maar erger. A. moet twee oud-cliënten ook een schadevergoeding betalen van opgeteld zo'n 2700 euro.

Geëist werd een celstraf van zes maanden, waarvan drie voorwaardelijk, maar daar gaat de rechter niet in mee. A. is niet schuldig bevonden aan valsheid in geschrifte.

Ook is een beroepsverbod waar om gevraagd werd niet toegekend, omdat het de eerste keer is dat A. de regels heeft overtreden.

Verboden

In Nederland is het verboden om geld te verdienen aan schuldbemiddeling voor mensen met kredietschulden, zoals schulden bij onder meer webwinkels en telefoonproviders. Daartegenover staat dat gemeenten verplicht zijn gratis hulp aan te bieden als iemand met problematische schulden er zelf niet meer uitkomt.

Maar die gemeentelijke schuldhulpverlening gaat soms stroef. Er zijn wachtlijsten en procedures worden als ingewikkeld en omslachtig ervaren. Dat is het gat in de markt voor bedrijven die beloven snel en makkelijk te helpen.

Ze spiegelen voor dat de schulden worden aangepakt, terwijl ze in feite alleen budgetbeheer uitvoeren. Het bedrijf neemt dan alle geldzaken van de cliënt over, inclusief de betalingen aan het bedrijf zelf. Het bemiddelen met schuldeisers, zoals de schuldhulpverleners van de gemeente dat doen, valt niet onder budgetbeheer.

Marijke greep naar commerciële schuldhulp, maar raakte verzeild in nog meer problemen:

Het bedrijf van Hakan A. gebruikte een advocaat om het verbod op betaalde schuldbemiddeling te omzeilen. Voor advocaten geldt dat verbod niet. De door Actief Schuldhulp ingehuurde advocaat liet zijn naam, handtekening en briefpapier gebruiken door het bedrijf. Daarvoor is hij inmiddels bestraft door de tuchtrechter voor advocaten.

Hakan A. gaf leiding aan deze manier van werken en wordt daarvoor nu dus ook gestraft. "Deze constructie kan niet door de beugel", zegt persrechter Margriet van Bruggen.

De advocaat van A. laat weten tevreden te zijn met de vrijspraak voor valsheid in geschrifte en het uitblijven van een beroepsverbod. Of haar cliënt in hoger beroep gaat weet ze nog niet, ze wil eerst het vonnis bestuderen.

Toegankelijk klachtenloket

Het Openbaar Ministerie is teleurgesteld. "De straffen staan volgens ons niet in verhouding tot de ernst van de feiten. Maar we zullen het vonnis nog goed gaan bestuderen, want de rechtbank kijkt op onderdelen anders naar de feiten dan wij", zegt een woordvoerder.

Demissionair minister Schouten (ChristenUnie) voor Armoedebeleid wil dat er paal en perk wordt gesteld aan verboden betaalde schuldbemiddeling. Ze laat onderzoeken of de overtreders van het verbod via het bestuursrecht aangepakt kunnen worden.

Dat biedt meer mogelijkheden dan de huidige situatie, waarin alleen vervolging via het strafrecht mogelijk is. Daarnaast kijkt ze hoe een goed toegankelijk klachtenloket kan worden ingericht en wil ze de communicatie over legale schuldbemiddeling verbeteren. Een onderzoek hiernaar wordt dit jaar afgerond en verwerkt in het wetsvoorstel voor de aanpak van verboden betaalde schuldbemiddeling.