Rechter buigt zich over betaalde schuldhulpverlening
Gidi Pols
redacteur Economie
Wie schuldhulp nodig heeft, kan gratis aankloppen bij de gemeente. Althans in theorie. In de praktijk is de gemeentehulp vaak traag en ontoegankelijk. Dat creëert een gat waarin commerciële schuldhulppartijen springen, met werkwijzen die soms balanceren op de rand van de wet.
Een advocaat die onderdeel was van zo'n werkwijze is nu bestraft door de tuchtrechter, blijkt uit een recente uitspraak. Het bedrijf zelf wordt bovendien strafrechtelijk vervolgd, meldt het Openbaar Ministerie.
Het betreft de samenwerking tussen de bestrafte advocaat en Actief Schuldhulp Nederland, dat de afgelopen jaren een paar duizend mensen met schulden bijstond. Die klopten aan bij het bedrijf omdat ze niet in aanmerking kwamen voor gemeentelijke schuldhulp of zo ten einde raad waren dat ze niet op hulp van de gemeente konden wachten. "Toen wij begonnen hadden gemeenten de hulpverlening totaal niet op orde", zegt Actief Schuldhulp. "Het is nu iets beter, maar nog steeds zijn de meeste gemeenten te traag."
Maar: bij kredietschulden is het verboden om je voor bemiddeling te laten betalen. "Je verdient dan geld aan de financiële ellende van andere mensen", zegt persrechter Monetta Ulrici in een toelichting op het verbod. "Die mensen zijn vaak wanhopig. En dan kom jij tegen een bepaald tarief hulp verlenen die ze elders gratis krijgen."
Vanaf het begin hield de toezichthouder Bureau Economische Handhaving (BEH) Actief Schuldhulp in de gaten. "Op aanraden van de toezichthouder hebben we toen de werkwijze met de advocaat opgezet", zegt Actief Schuldhulp.
Door een uitzondering in de wet mogen advocaten wél schuldhulp leveren tegen betaling. Het bedrijf regelde de advocaat als partner. Voor zijn hulp kreeg hij 1000 euro per maand.
De advocaat was betrokken bij zeker 222 dossiers, blijkt uit de uitspraak. Maar hij deed te weinig, volgens de persrechter. De controles en afhandeling van de klanten liet hij over aan Actief Schuldhulp. De tuchtrechter noemt die gang van zaken "bijzonder kwalijk" en heeft de advocaat geschorst.
De betrokken advocaat erkent tegen de NOS dat hij fout zat in de uitvoering. "Maar achter het werk van Actief Schuldhulp sta ik nog steeds. De gemeentelijke schuldhulp duurt te lang, daar leveren zij een oplossing voor."
De directeur van Actief Schuldhulp zegt dat hij "nooit kwade bedoelingen had". Hij noemt het "onethisch als de gemeenschap moet opdraaien voor mensen met schulden die ze vaak zelf hebben veroorzaakt". De directeur benadrukt verder dat ook de gemeentelijke schuldhulp geld kost, voor de schuldeisers en de belastingbetaler.
Het bedrijf neemt op dit moment geen nieuwe klanten meer aan.
27.000 euro
Bjorg van Tilborg kon niet bij de gemeente terecht. De Sliedrechtse kwam naar eigen zeggen onterecht te boek te staan als fraudeur bij de Belastingdienst, de schulden stapelden zich op en door het stempel 'fraudeur' bleef de deur van de gemeentelijke schuldhulpverlening dicht, zegt ze.
"We waren al twee keer op straat beland. Ik had geen andere keus meer", zegt Van Tilborg over het moment dat ze in zee ging met Actief Schuldhulp.
Aanvankelijk leek het te werken. De deurwaarders bleven weg. Maar toen haar man na drie jaar vroeg hoeveel van de schuld van 27.000 euro was weggewerkt, bleek dat de schuld niet was afgenomen. Terwijl ze wel in veronderstelling was dat haar schulden aangepakt zouden worden.
Volgens Actief Schuldhulp is daar nooit sprake van geweest. "De familie Tilborg is vanaf dag één medegedeeld dat Schuldhulp niet mogelijk was, doordat zij al meerdere trajecten via de gemeente hadden gehad. Voor hen hebben we nadrukkelijk alleen inkomensbeheer verricht, voor zover dat kon."
Rechtszaken en schikkingen
Inmiddels probeert Van Tilborg haar geld terug te krijgen met hulp van een advocaat. Hij staat meerdere klanten van Actief Schuldhulp bij in hun zaken tegen het bedrijf.
Een deel van die zaken is al geschikt, volgens Actief Schuldhulp omdat dit goedkoper is dan de kosten van een rechtszaak. In de zaak van Van Tilborg zal de rechter wel met een oordeel komen. Die zal zich dan ook buigen over de vraag of commerciële partijen in het gat mogen springen dat de gemeentelijke schuldhulp laat vallen.
Heeft u ook ervaringen met commerciële schuldhulp? Of tips die te maken hebben met dit onderwerp? Mail naar bart.kamphuis@nos.nl
