Burgemeester Westerwolde geëmotioneerd in zaak tegen COA: 'Komt voort uit onmacht'

In Groningen diende vandaag het kort geding tussen de gemeente Westerwolde, waartoe Ter Apel behoort, en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De Groningse gemeente eist dat het COA zich houdt aan de gemaakte afspraken van 2000 asielzoekers in de opvanglocatie. Sinds november verblijven er structureel honderden mensen meer in het aanmeldcentrum in Ter Apel.

Tijdens de zitting voelde de rechter de advocaat van het COA stevig aan de tand. De rechter hecht veel waarde aan de afspraken die het COA onlangs nog in het bemiddelingstraject met de gemeente heeft gemaakt. Dat traject volgde op vele vergeefse gesprekken tussen de gemeente en het COA, onder leiding van de Nationale ombudsman moesten de partijen nader tot elkaar komen. Maar ook dat lukte niet.

Daarop besloot de gemeente Westerwolde een kort geding aan te spannen om het aantal van 2000 asielzoekers - dat is afgesproken in een bestuursovereenkomst in 2010 - via de rechter af te dwingen. Als het COA zich daar niet strikt aan gaat houden, wil de gemeente dat de rechter de opvangorganisatie een dwangsom van 25.000 euro per dag oplegt.

De burgemeester van Westerwolde, Jaap Velema, raakte tijdens de behandeling van de zaak zichtbaar geëmotioneerd. "Dit raakt ook de medewerkers van het COA, ook de asielzoekers. Deze emotie komt voort uit onmacht. Al ga ik daar niet over, ik voel mij daar wel verantwoordelijk voor."

Tijdens de zitting stelde de rechter ook de vraag wat voor gevolgen het heeft voor de bereidwilligheid van andere gemeentes om asielzoekers op te vangen als het COA zich niet aan de afspraken houdt. Het COA benoemde meerdere keren dat de asielopvang bomvol zit. En dat de verplichting om asielzoekers op te vangen zwaar weegt. "We staan met onze rug tegen de muur", sloot de advocaat van het COA af.

Volgende week wordt de spreidingswet behandeld in de Eerste Kamer. Met die wet zouden gemeenten gedwongen kunnen worden om asielzoekers op te vangen. Dat zou de situatie in Ter Apel kunnen verlichten, maar het is nog de vraag of het voorstel een meerderheid krijgt.

Op 23 januari doet de rechter uitspraak in de zaak tussen de gemeente en het COA.