Dreigende burgeroorlog Noordoost-India: 'Het zijn geen goede mensen'

Het noordoosten van India bevindt zich al acht maanden op de rand van burgeroorlog. Twee etnische groepen vechten met elkaar in de deelstaat Manipur, die aan Myanmar grenst en er lijkt geen oplossing in zicht. Buitenlandse journalisten krijgen geen toegang tot het gebied. Voor de NOS bezocht daarom de Indiase journalist Ahmer Khan de deelstaat.

Hij trof een volledig verdeelde regio aan, gescheiden door stukjes niemandsland vol verbrande huizen en checkpoints van het leger. Duizenden mensen zitten in opvangkampen; anderen hebben de wapens opgepakt en organiseren zich voor een lange strijd.

Het conflict is een smet op het imago van India waarmee premier Modi de verkiezingen in wil, een India van voorspoed en eenheid. Modi en zijn hindoe-nationalistische regering hebben hard gewerkt om het van oudsher geïsoleerde noordoosten met infrastructuurprojecten meer bij India te betrekken.

Toch zeggen critici dat juist de polariserende taal en het beleid van Modi's partij BJP de etnische spanningen deden overkoken en dat de partij nu onvoldoende doet om de vrede te herstellen.

Meitei en Kuki

De twee vechtende groepen zijn de Meitei en de Kuki. De hoofdstad Imphal is de thuisregio van de Meitei, een overwegend hindoeïstische etnische groep die de meerderheid vormt. De Meitei domineren in de overheid, de ambtenarij, de politie en andere instituten. Ook de leider van de deelstaat Manipur behoort tot de Meitei.

In de heuvels buiten de stad wonen de Kuki, een minderheidsstam waarvan de leden grotendeels christelijk zijn. Aan het oppervlak is het dus een religieus conflict. Bij het geweld de afgelopen maanden zijn naast huizen ook honderden kerken en enkele tempels verbrand.

Maar de realiteit van Manipur is vele malen complexer dan dit. Wat vooral meespeelt, is de poreuze grens met Myanmar. Vooral sinds het junta-regime de macht in Myanmar overnam, zijn leden van de aan Kuki's verwante Chin-stam naar Manipur gevlucht. Onder de Meitei heerst de angst dat Kuki's hierdoor snel in aantal toenemen.

De BJP en een aantal Meitei-groepen spelen in op deze angst. Kuki's worden als groep steeds meer bestempeld als buitenstaanders, illegale migranten en drugscriminelen. In Imphal roept graffiti op de muren op alle 'Kuki terroristen' te doden.

Passieve overheid

Wie de eerste steen gooide, wordt betwist, maar begin mei werden binnen enkele dagen hele dorpen verbrand. Tientallen mensen kwamen binnen een week om het leven, een aantal dat inmiddels is opgelopen tot ongeveer 200, de meerderheid Kuki. Zo'n 70.000 mensen raakten ontheemd en zijn nog altijd niet teruggekeerd naar huis.

Onder hen is de 37-jarige Gita. Zij is een Meitei die in de heuvels woonde, in een door Kuki gedomineerd gebied. Begin mei vluchtte zij haar huis uit en werd door het leger naar een kamp gebracht, met haar twee kinderen. "Ik ben boos op de Kuki's", zegt zij. "Zij zijn dit begonnen." Maar ze verwijt ook de overheid een passieve houding.

Premier Modi sprak zich tot nu toe pas twee keer uit en de lokale premier van de BJP werd niet gevraagd om af te treden. Het lukt de regeringsleiders ook niet alle partijen rond de tafel te krijgen. In september verklaarde het hoofd van deelstaat Singh dat het niet gaat om een etnisch conflict, maar een conflict tussen Kuki-militanten uit Myanmar en de Indiase staat. Volgens hem zou de oplossing liggen in een strengere bewaking van de grens.

Wapen in plaats van studieboek

Daarmee ontkent hij dat er onder de Kuki's gewone burgers in het conflict zijn verwikkeld, met wie over vrede kan worden gepraat. Gewone burgers zoals de 24-jarige John, een student die deze zomer zijn studieboeken verruilde voor een wapen. Journalist Ahmer Khan ontmoette hem in een bunker in de heuvels van Churachanpur, zo'n twee uur rijden van Imphal. Hij verdedigt zijn land, zegt hij. Vijf dagen eerder werd er volgens hem nog over en weer geschoten met Meitei-militanten. Een dag eerder zijn in een ander heuvelgebied dertien Meitei doodgeschoten.

Een terugkeer naar de situatie van voor mei is voor John geen optie meer. Volgens hem is de enige oplossing een autonome regio voor de Kuki's: "We willen niet meer samenwonen met de Meitei. Het zijn geen goede mensen."

Hoe langer de partijen niet met elkaar praten, hoe harder hun standpunten worden. En hoe kleiner de kans dat ontheemden als Gita nog terug naar huis kunnen.

Interviews en verslaggeving door Ahmer Khan