Garnalenvissers hadden slecht jaar: 'Het is de natuur, daar doe je niets tegen'

Het aantal garnalen dat Nederlandse vissers aan land brengen is de afgelopen jaren enorm gedaald. In 2021 was het bijna 20 miljoen kilo, vorig jaar nog maar 5 miljoen kilo. Dat blijkt uit cijfers van Visned, de vereniging van kottervissers.

"Er waren hier bijna geen garnalen", constateert de Noord-Hollandse garnalenvisser Erik Rotgans bij NH. "Ik ben al twintig jaar visser en heb het nog nooit zo slecht meegemaakt."

Er zijn op dit moment zo'n tweehonderd Nederlandse garnalenvissers actief. Zij vissen niet alleen in de Nederlandse, maar ook in de Duitse, Deense en Belgische kustwateren.

Waardoor het aantal garnalen dat ze aan land brengen zo enorm is teruggelopen, is niet helemaal duidelijk. Het heeft in ieder geval niets met visquota te maken, benadrukt Geert Meun van Visned. De garnaal is als diersoort niet bedreigd. Vissers mogen ze dus in principe onbeperkt vangen.

Puur natuur

"Het is de natuur, daar doe je niets tegen", stelt garnalenvisser Rotgans. "Het is puur natuur. Er zijn gewoon veel minder garnalen", zegt ook Geert Meun. "Zelfs wetenschappers breken zich het hoofd over een verklaring, maar hebben er geen. Het enige dat we wel weten is dat er de laatste jaren veel meer wijting voorkomt in de Noordzee - en die vis eet graag garnalen. Dus misschien speelt dat mee."

Een rol speelt mogelijk ook dat steeds meer gebieden op de Noordzee natuurbescherming genieten, waardoor vissers er niet meer mogen komen. De aanleg van windparken beperkt hun vangstmogelijkheden verder. Ook hebben de garnalenvissers te maken met strengere (stikstof)regels voor de uitstoot van hun schepen en met de hoge brandstofprijzen.

In maart bezorgde de sector een brandbrief bij de koning om de zorgen te uiten over de stikstofregels:

De combinatie van die factoren leidt er volgens Meun toe dat enkele tientallen garnalenvissers willen stoppen. Maar ze willen dan wel financiële steun van de overheid. Meun: "Probleem is alleen dat garnalenvissers in tegenstelling tot andere vissers niet voor een steunregeling in aanmerking komen. Juist omdat de garnalenvangst niet gequoteerd is zoals de vangst van veel andere vissoorten",

Visned is in overleg met de Nederlandse overheid en de EU om toch tot een regeling te komen, waarbij vissers die dat willen hun kotter met subsidie kunnen laten slopen en iets anders gaan doen.

Tot die tijd varen alle Nederlandse garnalenvissers gewoon uit. "Elke maandag gaat de visserman de zee op, waarbij je nooit weet wat de week gaat brengen", zegt Meun. "Dat is de onzekerheid die altijd al bij het vak hoorde. Ga maar na: je hoort nu iedereen over storm Henk, maar niemand over de vloot die zich op dit moment op zee bevindt. Dat is niet erg, want ze gaan toch gewoon door met hun werk."

Al die garnalen

Het zou kunnen dat het aantal garnalen dit jaar weer net zo raadselachtig toeneemt, als het de afgelopen jaren is gedaald, "Slechter dan vorig jaar kan het niet. Het kan alleen maar beter worden. Maar het moet nu wel een keer klaar zijn met alle tegenslagen", aldus visser Rotgans.

Meun houdt de moed erin: "Het kan zomaar zijn dat we over twee of drie maanden tegen elkaar zeggen: waar komen toch al die garnalen vandaan?"