Grote verschillen in rentetarieven bij gemeenten voor sociale leningen

• Bart Kamphuis

  Verslaggever economie

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Rentetarieven voor sociale leningen verschillen sterk van gemeente tot gemeente. De leningen die worden verstrekt door gemeentelijke kredietbanken zijn bedoeld voor mensen die te weinig inkomen hebben om een lening van een reguliere bank te krijgen. In noodgevallen, bijvoorbeeld als de wasmachine stuk is, kunnen zij een sociale lening aanvragen.

Wie van de kredietbank in Nijmegen zo'n sociale lening krijgt, betaalt daarover 2,4 procent rente. In Groningen is dat ruim drie keer zoveel: 8 procent. Dat scheelt 67 euro op een lening van 600 euro die in twee jaar wordt afgelost. Het is veel geld voor de groep waar de leningen voor zijn bedoeld, mensen die van een laag inkomen moeten rondkomen.

Plotselinge financiële nood

Gemeentelijke kredietbanken zijn er om plotselinge financiële nood te lenigen. De kapotte wasmachine wordt vaak aangehaald als voorbeeld, maar ook bij andere onvoorziene kosten kan een lening worden aangevraagd.

De meeste kredietbanken hebben een inkomensgrens voor het verstrekken van een lening. Bijvoorbeeld 130 procent van het minimumloon. Verdien je meer, dan kun je niet bij de kredietbank aankloppen.

Voor mensen die wel bij de kredietbank terecht kunnen, zijn de rentetarieven dus sterk verschillend. Dat komt door de gemeentelijke bijdrage.

De gemeente Groningen laat weten dat gekozen is voor 8 procent rente "omdat er een zekere mate van kostendekkendheid in moet zitten". De gemeentelijke kredietbank daar moet dus deels zichzelf bedruipen.

Nijmegen komt tot een tarief van 2,4 procent door het gemiddelde te nemen van de commerciële banken. "Dat is zo'n 6,4 procent. De gemeente kiest ervoor om daar 4 procentpunt van af te trekken," zegt een woordvoerder. "De keuze voor dit sociaal beleid is al zo'n tien jaar geleden gemaakt."

Bijzondere bijstand

Gemeenten kunnen ook op andere manieren mensen met lage inkomens helpen bij geldproblemen, bijvoorbeeld met een vergoeding voor energiekosten. Die is in de ene gemeente royaler dan in de andere. Ook de zogenoemde bijzondere bijstand kan door een gemeente worden ingezet.

Zo zegt een woordvoerder van de gemeente Utrecht, die geen sociale leningen aanbiedt: "Als mensen bij ons aankloppen voor een kapotte koelkast of iets dergelijks, bieden we in de praktijk altijd een oplossing via de bijzondere bijstand. Dat is dan een gift, geen lening," zegt een woordvoerder. "Als er in uitzonderlijke gevallen toch een lening voor wordt afgesloten, dan bieden we die aan zonder rente."

De Gemeentelijke Kredietbank in Den Haag biedt naast sociale leningen ook hypotheken aan voor mensen die niet bij commerciële hypotheekverstrekkers terecht kunnen. "Voor zover wij weten is Den Haag de enige gemeente die dat doet", zegt een woordvoerder.

Verschillen

De sterk verschillende rentetarieven voor sociale leningen passen in het beeld dat het er voor mensen met geldproblemen toe doet waar ze wonen. De Commissie sociaal minimum adviseerde eerder aan het kabinet om de verschillen in ondersteuning tussen gemeenten te beperken.

"Op het gebied van de rentetarieven hebben we ons niet expliciet uitgesproken," zegt commissielid Nadja Jungmann, lector schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht. "Maar het zou heel logisch zijn om ook op dit vlak te zoeken naar meer uniformiteit. Zeker voor de allerlaagste inkomens kan een paar procent echt het verschil maken tussen het wel of niet kunnen kopen van wat extra's met bijvoorbeeld de feestdagen."