De radioluisteraar smult van Top Zoveels en andere actieweken

• Clemens Peters

  redacteur

Het einde van het jaar nadert, en dus is het tijd om de balans op te maken. Dat doen we als Nederlanders graag in de vorm van lijstjes, bijvoorbeeld van favoriete nummers. Radiostations maken daar dankbaar gebruik van.

In de aanloop naar kerst gecombineerd met een goed doel bij 3FM Serious Request, dat dit jaar een opmerkelijke comeback maakte. Na jaren waarin de opbrengst van de inzamelingsactie telkens terugliep bracht de editie van 2023 maar liefst 7,5 miljoen euro op. En dat was nog niet alles. De luistercijfers van de kwakkelende jongerenzender werden opgestuwd naar 4,1 procent. De laatste tijd kwam 3FM vaak niet boven de 2 procent uit.

"Alles klopte vorige week", zegt directeur Audio van de NPO Jurre Bosman. "Het publiek in Nijmegen, de chemie tussen de dj's in het Glazen Huis, de betrokkenheid van vele artiesten en natuurlijk de donaties en verzoekplaten." Dj Wijnand Speelman vatte het volgens hem mooi samen: na een jaar van polarisatie was Nederland toe aan verbroedering.

Structurele ommekeer

Is dit het begin van een structurele ommekeer, of is hier sprake van een eenmalig effect dat een week later weer is weggeëbd? Moeilijk te zeggen, want op dit moment is de immens populaire Top 2000 aan de gang, en dat heeft enorme invloed op de luistercijfers van deze week.

Behalve NPO Radio 2, dat dit jaar jubileert met de 25ste Top 2000, heeft iedere zichzelf respecterende zender (en vlak de meer obscure radiofanaten trouwens niet uit) zijn eigen Hitlijst Aller Tijden. Dat varieert van de Top 4000 van Radio 10, de Top 1000 aller tijden van Veronica, de 538 Top 1000, de Q Top 1000, de Evergreen Top 1000 van Radio 5 tot last but not least de Top 400 van NPO Klassiek.

Daarnaast zijn er nog de toplijsten met een thema, zoals de NPO Klassiek Filmmuziek Top 50, de Radio 538 Party Top 1000 en het zogeheten Basispakket, de platen die je in elk geval één keer in je leven gehoord moet hebben, te horen op Veronica. 100% NL zendt in september de Meezing Top 1000 uit.

Deze hitlijsten zijn populair. De luistercijfers schieten in de periode van uitzending omhoog en daar is het veel zenders om te doen. Veel luisteraars betekent in principe veel belangstelling van adverteerders, die bereid zijn om meer te betalen om hun doelgroep te bereiken.

Een klassieke win-winsituatie zou je zeggen, al zal menig luisteraar zich zuchtend door de schier eindeloze hoeveelheid reclameboodschappen heen worstelen. Of gewoon even koffie gaan halen.

Het aantal toplijsten en themaweken op de landelijke radiozenders is in de loop der jaren steeds verder toegenomen. Dat roept de vraag op: hoeveel lijsten kan een luisteraar hebben? Best veel, als je het maar goed doet, zegt Bosman.

"Een goede themaweek draagt juist bij aan het profiel van de radiozender. Er zal zeker wel een verzadigingspunt zijn. Je viert ook niet elke week je verjaardag en uit eten gaan blijft alleen bijzonder als je het af en toe doet."

Daarnaast speelt volgens hem nog iets anders, dat misschien wel typisch Nederlands is: "Nederlanders zijn dol op lijstjes. Denk aan de oliebollentest, de lijst met bestverkochte auto's en je ziet natuurlijk ook graag jouw favoriete liedje boven aan een toplijstje staan. Ik snap die fascinatie wel: het zegt iets over hoe jouw smaak zich verhoudt tot die van de grote groep. En daar kun je dan weer met elkaar over in gesprek gaan, ook op social media."

Het is dan ook niet te verwachten dat bijvoorbeeld de Top 2000 binnen afzienbare tijd zijn laatste editie zal beleven. "We zien dat na 25 edities ook nieuwe generaties de Top 2000 en de tijdloze muziek hebben omarmd en tegelijkertijd vernieuwt de lijst zich ook steeds weer. Zolang dat blijft, blijft de NPO Radio 2 Top 2000."

Dat geldt misschien ook wel voor al die lokale hitlijsten, zoals de Locatie Top 100 van Radio Gemiva, de internet radiozender van de Gemiva-svg groep uit Zoeterwoude. Morgen tussen 10.00 en 15.00 uur tellen ze terug van 50 naar 1.