'Straatvechter' Jimmy Dijk nieuwe fractieleider SP, moet partij uit dal halen

Tweede Kamerlid Jimmy Dijk (38) wordt de nieuwe fractievoorzitter van de SP. Hij volgt Lilian Marijnissen op, die het politiek leiderschap neerlegde vanwege de slechte verkiezingsuitslag voor de partij. Zij nam gisteren afscheid. Dijk is unaniem door de andere SP-Kamerleden gekozen.

Dijk is pas negen maanden Kamerlid, maar wordt gezien als een echte partijman. Hij zat van 2010 tot dit voorjaar in de gemeenteraad van Groningen en is ook lid van het dagelijks bestuur van SP, waar hij verantwoordelijk is voor de campagnes en de opleidingen.

Dijk zegt de partij 'gestaag te willen laten groeien':

Sinds vorige week, toen de nieuwe Tweede Kamer aantrad, heeft de SP nog maar vijf zetels. De glorietijd is al lang voorbij, want in 2006 had de partij nog 25 zetels in de Kamer. De afgelopen vijf Kamerverkiezingen laten een gestaag neergaande lijn zien. Veel mensen hebben wel sympathie voor de linkse partij, maar dat vertaalt zich niet in stemmen.

Twee of drie banen tegelijk

Na zijn verkiezing tot fractievoorzitter zei Dijk dat hij niet is grootgebracht met het idee dat hij ooit "iets politieks" zou gaan doen. Hij noemde zijn vader als zijn grote voorbeeld. Die had vaak twee of drie banen tegelijk, onder meer als timmerman en vrachtwagenchauffeur, om zijn gezin met vier kinderen te onderhouden.

Toen zijn jongste zoon vorig jaar in de Tweede Kamer werd beëdigd wilde hij niet naar Den Haag komen. "Dat is geen plek voor mij", zei hij. De nieuwe SP-fractievoorzitter wil dat veranderen. "Ik ga mijn uiterste best doen om ervoor te zorgen dat dit hier ook een plek wordt voor hardwerkende mensen als mijn vader."

Dijk staat bekend als strijdbaar. In de Groningse raad werd hij eens een "vuurspuwer" genoemd en op de site van de SP wordt zijn debatstijl eufemistisch omschreven als "aanvallend".

Druk opvoeren

Al in zijn eerste bijdrage in de Tweede Kamer, zijn maidenspeech, ging Dijk er met gestrekt been in. Als zorgwoordvoerder had hij een waarschuwing voor demissionair minister Helder voor Medische Zorg. "Ik zal er de komende tijd alles aan doen om de druk in en uit de samenleving op dit kabinet, deze minister en deze coalitie te organiseren en op te voeren, zodat ouderen en zorgwerkers niet in de kou worden gezet en zodat het kabinet stopt met de bezuinigingen op de ouderen."

Een paar dagen later kreeg hij het aan de stok met staatssecretaris Van Ooijen (Welzijn). Dijk noemde het "een schande" dat het Van Ooijen niet was gelukt om compensatie te regelen voor de weduwen van Nederlandse ambtenaren die in de oorlog geen salaris ontvingen in toenmalig Nederlands-Indië.

De SP'er vond dat de staatssecretaris een verklaring voor zijn weigering moest geven aan de vele nabestaanden op de publieke tribune. "Leg het maar uit. U kunt het mij niet uitleggen en heel eerlijk gezegd vraag ik me bij de coalitiepartijen af: hoe heeft de staatssecretaris dit aan jullie kunnen uitleggen?" Dijk kreeg applaus van de tribune. Bij Van Ooijen was het ongemak zichtbaar.

Kartonfabriek

'Straatvechter' is bij de SP geen vies woord. De partij afficheert zich vanaf het begin in de jaren 70 als een actiepartij, met veel contacten onder mensen met een laag inkomen of een uitkering. Groninger Jimmy Dijk werkte zelf tien jaar lang in een kartonfabriek in Hoogkerk, deels naast zijn studie sociologie. Naar eigen zeggen werden zijn zachte roze handen daar al gauw ruwe werkhanden, en vormden de collega's hem tot de persoon die hij nu is. Hij voerde daar ook zijn eerste actie, samen met zijn broer, voor het behoud van de radio op werkvloer.

Vanaf vandaag moet hij voor de SP op zoek naar het pad omhoog. Het was voor de kiezer niet altijd even duidelijk waar de SP voor stond, vooral op thema's als asiel en klimaat, zeggen critici. De PVV van Wilders sprong gretig in dat gat. Een typisch SP-onderwerp als bestaanszekerheid werd omarmd door alle partijen en ook het harde werken in het toeslagenschandaal betaalde zich niet uit. NSC van Omtzigt ging er daar met de winst vandoor.

Geen ander verhaal

Het ligt niet voor de hand dat de SP op zoek gaat naar een nieuw verhaal om de kiezers te overtuigen. Het socialistische gedachtegoed ligt daarvoor te veel vast in het DNA van de partij. Zoals het Rotterdamse gemeenteraadslid Theo Coskun het gisteren in Trouw verwoordde: "Er is geen ander verhaal. Je moet het wel op een nieuwe en moderne manier brengen."

Nu Dijk door de fractie is gekozen als fractievoorzitter, is hij de facto ook de nieuwe partijleider van de SP. Daar hoeft het congres van de partij niet mee in te stemmen. Of hij ook de lijsttrekker wordt bij de volgende verkiezingen, wordt uiteindelijk wel bepaald door het congres. Bij de SP hebben op zo'n congres niet alle leden stemrecht, alleen het partijbestuur en de afgevaardigden van de afdelingen.