30 km/u in bijna heel Amsterdam is veiliger en bespaart geld
Op 4400 verkeersborden in Amsterdam staat sinds vannacht niet meer maximaal 50, maar 30 kilometer per uur. Na andere Europese steden als Lyon, Madrid, Parijs en Helsinki is ook de hoofdstad overstag: de nieuwe snelheid gaat gelden voor 80 procent van de straten voornamelijk binnen de Ring Amsterdam. Andere grote steden in Nederland zullen snel volgen.
Het moet leiden tot minder geluidsoverlast en bovenal tot minder verkeersongelukken. Vorig jaar kwamen in Nederland 745 mensen om bij verkeersongevallen. Het jaar daarvoor (recentere cijfers zijn er niet) raakten bijna 7000 mensen ernstig gewond.
Langzamer rijden in grote steden gaat de samenleving naast veel leed ook veel kosten besparen. Het voelt misschien wat ongemakkelijk om het bij (ernstige) ongelukken over geld te hebben, maar het geeft inzicht in de omvang van verkeersonveiligheid en de sociaaleconomische impact.
6,5 miljoen euro per verkeersdode
De maatschappelijke kosten van verkeersongevallen waren in 2020 27 miljard euro, berekende het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). Het is een schatting, de bandbreedte is 15 tot 36 miljard euro. Andere maatschappelijke kosten van verkeer, zoals milieuschade (7 miljard euro) en opstoppingen (4 miljard euro), liggen beduidend lager.
De kosten voor iemand die overlijdt door het verkeer zijn 6,5 miljoen euro per persoon, een ernstig gewonde 700.000 euro. Bij berekeningen wordt gekeken naar bijvoorbeeld schade aan voertuigen, medische kosten, productieverlies en files.
Driekwart van de kosten zijn de immateriële kosten. Dat zijn kosten die komen door pijn, verlies en leed bij slachtoffers en hun naasten. Denk aan therapie, uitval op werk en het verlies van levensvreugde en -jaren. Allemaal lastig te vatten in geld, vandaar ook dat de schattingen zo uiteen lopen.
Voor Amsterdam zou de lagere maximumsnelheid een afname van 20 tot 30 procent kunnen betekenen van de in totaal bijna 5000 verkeersongevallen. Vorig jaar raakten daarbij 1150 mensen ernstig gewond en kwamen 15 personen om.
"Voor mij gaat het echt om de verkeersveiligheid, maar het is goed dat de kosten in beeld worden gebracht", zegt Melanie van der Horst, wethouder Mobiliteit. "Dat is een extra reden om fors meer te investeren in verkeersveiligheid. Bij 30 is de remweg de helft korter dan bij 50, dat maakt een groot verschil in het aantal en ook de ernst van ongelukken."
Kosten bij de burger
De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) kan niet zeggen wat de snelheidsverlaging in financieel opzicht gaat uitmaken. Wel wijst het onderzoeksbureau erop dat 90 procent van de kosten van verkeersongevallen bij de individuele burger terechtkomt.
"Zorgen voor minder ongelukken, zou je dus een vorm van maatschappelijke lastenverlichting kunnen noemen. Elke euro die in verkeersveiligheid wordt geïnvesteerd, zoals rotondes, eenrichtingsverkeer of maximaal 30 kilometer per uur, betaalt zich vier keer terug."
"Van 50 naar 30 helpt absoluut voor het gevaar in het verkeer", zegt mobiliteitsdeskundige Geert Kloppenburg. Toch kan het volgens hem nog beter, met name als het gaat om het aantal auto's dat ergens tegelijk is.
"De volgende stappen zijn het verminderen van het volume van vracht-, bestel- en personenauto's, zorgen dat die minder kriskras-bewegingen maken door de hele stad en sturen op tijd en plaats. Waarom moeten alle auto's precies om 08.00 uur tegelijk de stad in? Als je dat goed regelt wordt de stad niet alleen beter bereikbaar, maar ook veel veiliger."
Doorstroom belangrijk
Brengt het verlagen van de snelheid ook kosten met zich mee, afgezien van het aanpassen van bijna 4500 verkeersborden? Bijvoorbeeld door bestelbusjes die er langer over doen om een locatie te bereiken? Brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN) heeft dat niet berekend, maar kan zich wel vinden in het plan.
"Verbetering van de verkeersveiligheid steunen wij, snelheidsverlaging speelt daar een rol in." TLN vindt de doorstroom wel belangrijk en die kan door de verlaging wat meer in de knel komen. Daarom heeft TLN bij de gemeente Amsterdam gelobbyd voor uitzonderingen op doorgaande wegen.
