Sinterklaas 2023: lege etalages, twee bioscoophits en tweedehands cadeaus

Vanavond is het pakjesavond, het traditionele einde van een maand Sinterklaasvoorpret. Van lege etalages tot een opgestapte hoofdpiet: dit viel op aan Sinterklaas 2023.

Lege etalages

Meerdere regionale media merkten op dat Sinterklaasversiering uit de winkeletalages verdwijnt. "Bijna Sinterklaas, maar aan de etalages in Leeuwarden zie je dat niet" kopte de Leeuwarder Courant. Ook in Tilburg en in Amsterdam viel het op. "Wel zijn winkels opgevrolijkt met kerstbomen en sterretjes", schreef de Amsterdamse krant het Parool.

Herkenbaar, vindt retaildeskundige Paul Moers de verdwenen Sinterklaasetalages. "Een van de redenen is de Pietendiscussie." Zo bestond de Sinterklaasversiering van de Bijenkorf voorheen vooral uit klimmende zwarte pieten in kleurrijke pakken. "Winkeliers willen zich daar niet meer aan branden", zegt Moers.

Maar dat is niet de enige reden. Moers: "Kerst wordt ook commercieel steeds belangrijker en gevierd met cadeaus. Dus wordt de focus nu vaak al meteen gelegd op de kerstperiode met al die lampjes."

Drie Sinterklaasfilms tegelijk

Waar dat niet speelt? In de bioscoop. Zo draaien er op dit moment drie Sinterklaasfilms tegelijkertijd in de Nederlandse bioscopen. Twee van die films hebben bij elkaar bijna een half miljoen bezoekers getrokken. De veertien theatervoorstellingen van een ervan waren nu allemaal uitverkocht. Liefhebbers kunnen hun tickets voor 2024 al reserveren.

Boris van der Ham, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters, noemt de Sinterklaasfilms "supersuccesvol". "Het is natuurlijk een typisch Nederlands verhaal. Voor de Nederlandse filmindustrie zijn de Sintfilms heel belangrijk. Er is dus ruimte voor meerdere films tegelijkertijd."

De discussie over zwarte piet lijkt hier dan ook weinig invloed te hebben gehad. "De films trekken natuurlijk ook een heel nieuw publiek. Kinderen vinden het een leuk feest met een leuke film." Kerst is hier ook geen grote concurrent. "Er zijn wel kerstfilms, maar Santa Claus heeft toch niet dezelfde potentiewaarde als Sinterklaas. De films doen het wel goed, maar het is veel minder een Nederlands uitje voor de jongste kinderen."

Kijkcijferrecord Sinterklaasjournaal

Thuis en vaak ook op school is er dan ook nog het Sinterklaasjournaal van de NTR. Dat behaalde dit jaar een record met 2,2 miljoen kijkers bij de eerste uitzending. Het programma scoort uitzonderlijk hoog voor een kinderprogramma. Volgens NRC kijken ook volwassenen zonder kinderen graag naar het programma.

Zoals altijd speelde het programma met de actualiteit. In het programma, dat parallel werd uitgezonden met de verkiezingsdebatten en de verkiezingen zelf, kwamen onder meer meer een pietenopstand en nachtelijk beraad in het pietenhuis voorbij. Ook stapte de hoofdpiet op, om vervolgens een nieuwe bestuurscultuur te beloven.

De uitslagenavond van het Sinterklaasjournaal:

Uiteindelijk draait Sinterklaas voor de meeste kinderen (en volwassenen) toch om die uiteindelijke berg met cadeautjes op pakjesavond. Nederlanders blijken meer uit te geven aan sinterklaascadeaus dan vorig jaar. De site lootjestrekken.nl houdt er gegevens over bij: vorig jaar was het gemiddelde bedrag 114 euro, dit jaar 129 euro. Ondanks de hogere kosten van levensonderhoud (en cadeautjes) wordt er dus niet bezuinigd op cadeaus.

Wel vallen er twee andere dingen op. Er wordt steeds meer speelgoed tweedehands gekocht. Marktplaats liet een onderzoeksbureau uitzoeken hoeveel meer precies. Vorig jaar zei ongeveer een derde van de mensen van plan te zijn om voor tweedehands speelgoed te gaan, dit jaar gaat het om meer dan 40 procent.

Op Marktplaats wordt vooral gezocht naar bouwspeelgoed (Lego, Playmobil, Duplo) en Barbies. "Je ziet dat mensen zich steeds minder schamen om te kiezen voor tweedehands", zegt Eva Rutten, docent en retailcoach. En niet alleen om economische redenen. "Ook mensen met een groter budget kiezen vaker voor tweedehands, omdat ze niet willen bijdragen aan een grote vuilnisbelt."

Dat Marktplaats al een paar jaar gericht adverteert met cadeaus kan zeker meespelen, denkt Rutten. "Elke gedragsverandering begint met bewustwording."

Wachtlijst voor kinderen in armoede

Overigens neemt ook het aantal kinderen op een wachtlijst van hulporganisaties toe. Zo luidde het Nationaal Fonds Kinderhulp onlangs de noodklok vanwege het recordaantal kinderen dat op de wachtlijst stond voor Actie Pepernoot. Met die actie kunnen ouders met een cadeaubon iets kopen voor hun kinderen.

Vorig jaar kregen 70.000 kinderen op die manier een cadeau. Vanwege het hoge aantal verzoeken ontstond dit jaar een wachtlijst van meer dan 19.000 kinderen. "Een triest record", noemt het fonds dat getal. Uiteindelijk hielp Actie Pepernoot meer dan 88.000 kinderen aan een cadeau voor dit jaar.