Topdiplomaat en Nobelprijswinnaar Henry Kissinger overleden

Henry Kissinger, Amerikaans oud-minister, topdiplomaat en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, is op 100-jarige leeftijd overleden. Dat heeft zijn bedrijf Kissinger Associates Inc bekendgemaakt.

Kissinger speelde een grote rol in de Amerikaanse politiek in de jaren 70, maar ook daarna hield hij veel invloed. Hij was in het begin van dat decennium minister van Buitenlandse Zaken onder president Nixon.

Kissinger was een meester in het mondiale schaakspel met de Russen. Hoewel hij hen bleef zien als een aartsvijand die verslagen diende te worden, ontstond onder hem ook de detente die de Koude Oorlog iets minder koud maakte. Zo onderhandelde hij over het SALT-akkoord, waarbij de supermachten allebei het aantal kernwapens verminderden.

Een overzicht van het leven van Henry Kissinger:

Ook zocht hij toenadering tot maoïstisch China, een land dat niet eens door de VS was erkend. Door de dialoog aan te gaan met Peking, hoopten Kissinger en Nixon een wig tussen de Sovjet-Unie en China te kunnen drijven.

Cambodja

De toenaderingen vonden aanvankelijk plaats in het diepste geheim. De dialoog met China was opvallend, omdat dat land juist Noord-Vietnam steunde, waar Amerikaanse troepen nog altijd een uitputtingsslag vochten tegen communistische strijders. Nixon wilde een "eervolle vrede" voor de VS afdwingen en Kissinger bekwaamde zich in de shuttle-diplomatie, de lange reizen die hij ondernam om alle partijen te spreken.

Om een sterkere onderhandelingspositie te hebben, besloten Nixon en Kissinger de bombardementen op te voeren. Daarbij werden ook vluchten uitgevoerd boven buurland Cambodja, omdat de Vietcong daar schuilplaatsen had. Het Congres dwong de regering uiteindelijk die illegale vluchten te staken.

Aan de onderhandelingstafel wist Kissinger tot een staakt-het-vuren te komen, zodat de Amerikaanse troepen Vietnam zouden kunnen verlaten. In 1973 deelde Kissinger daarvoor de Nobelprijs voor de Vrede met de Noord-Vietnamese diplomaat Le Duc Tho. Die laatste weigerde de prijs overigens, omdat zijn land nog geen blijvende vrede kende.

Allende

De toekenning van de Nobelprijs was omstreden vanwege de hevige bombardementen op Noord-Vietnam en Cambodja, en ook was er kritiek op de manier waarop Kissinger met de CIA beraamde hoe de socialistische president Allende in Chili kon werden afgezet. In 1973 werd Allende met Amerikaanse steun verjaagd en vermoord, om te worden opgevolgd door dictator Pinochet. Hij steunde ook de militaire coup in Argentinië drie jaar later.

Daarnaast steunde Kissinger de regering van Indonesië in het bloedig neerslaan van de onafhankelijkheidsstrijd in Oost-Timor, het wrede optreden van het Pakistaanse leger in Oost-Pakistan en een opstand die leidde tot een onafhankelijk Bangladesh ten koste van honderdduizenden slachtoffers, mogelijk miljoenen.

Ook na de val van Nixon, volgend op het Watergate-schandaal, bleef Kissinger een belangrijke diplomatieke rol vervullen. Via zijn adviesbureau gaf hij tot aan zijn dood nog altijd regeringen en bedrijven raad. Zelfs na zijn honderdste verjaardag was hij bij bijeenkomsten in het Witte Huis. In juli dit jaar bracht hij nog een verrassingsbezoek aan Peking om de Chinese president Xi Jinping te ontmoeten.

Kissinger overleed woensdag in zijn huis in Connecticut. Hij zal in besloten kring worden begraven, laat zijn bedrijf weten. Op een latere datum zal er een herdenkingsceremonie zijn in New York.