UWV heropent 460 fraudezaken na illegale dataverzameling
Het UWV gaat opnieuw onderzoek doen naar 460 afgesloten fraudezaken, omdat die in ieder geval deels zijn rondgekomen door een omstreden fraude-algoritme. Voor het algoritme werden de gegevens van alle bezoekers van UWV-sites illegaal verzameld, bleek eerder uit onderzoek van de NOS.
Het gaat om 460 zaken waarbij een sanctie is opgelegd, zoals een boete, stopzetten van een uitkering of het gedeeltelijk of helemaal moeten terugbetalen. In eerste instantie wilde het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) die zaken niet herzien, ook al bleek dat de gegevens illegaal waren verzameld; wel werden alle lopende onderzoeken stilgelegd.
Inmiddels heeft het UWV dus besloten om die zaken wel te herzien, schrijft demissionair minister Van Gennip van Sociale Zaken aan de Tweede Kamer. Daarbij wordt bekeken of de gegevens die zijn gebruikt voor het onderzoek rechtmatig zijn verkregen, laat een woordvoerder van het UWV weten.
"Dat doen we mede naar aanleiding van gesprekken met het ministerie, advies van de Autoriteit Persoonsgegevens en vanwege de gelijke behandeling", aldus de woordvoerder. Daarbij gaat het om de gelijke behandeling van uitkeringsontvangers die wel of niet om herziening hebben gevraagd.
Drie uitkeringsontvangers kwamen namelijk zelf met dat verzoek bij het UWV. In één geval is het besluit al herzien, omdat illegale dataverzameling "zeer waarschijnlijk een substantiële rol" speelde. Daarom gaat het UWV nu alle 460 zaken opnieuw beoordelen. De mogelijk gedupeerde uitkeringsontvangers worden daarvoor benaderd.
Fraude-algoritme
In juli meldde de NOS dat het UWV illegaal gegevens van uitkeringsontvangers in een fraude-algoritme stopte. Daarmee wilde de uitkeringsinstantie onderzoeken of ze in het buitenland verbleven terwijl ze een WW-uitkering krijgen; dat mag alleen in bepaalde gevallen.
Uiteindelijk bleek het onder meer om de IP-adressen van alle bezoekers van UWV.nl en Werk.nl te gaan. Als mensen op een bepaald apparaat één keer inlogden op een van die sites, konden al hun bezoeken aan hen worden gekoppeld. Zo kon het UWV dus ook zien dat ze in het buitenland waren als ze alleen naar informatie op de UWV-site zochten, en niet eens inlogden. De landsadvocaat waarschuwde dat dat helemaal niet mag, waarna het systeem werd stilgelegd.
Alle verzamelde informatie is desondanks nog niet verwijderd van de UWV-systemen, schrijft Van Gennip aan de Kamer. Het UWV is daar wel toe bereid, maar voor het opnieuw beoordelen van de 460 zaken zijn sommige van die gegevens weer nodig, schrijft ze.
Openbaar
De Tweede Kamerleden Dekker-Abdulaziz (D66) en Van Baarle (Denk) vroegen de minister ook om openbaar te maken waar de fraude-algoritmes van het UWV precies op selecteren, maar dat wil Van Gennip niet. Daarmee zou de opsporing in gevaar komen. Wel wil ze de Tweede Kamer er vertrouwelijk over bijpraten.
Dekker-Abdulaziz noemt het goed nieuws dat de 460 zaken opnieuw worden bekeken. "Maar het blijft zorgelijk dat het UWV geen transparantie wil geven over de gebruikte algoritmes." Volgens haar moeten organisaties duidelijk uitleggen welke gegevens ze over iemand verzamelen. "Binnenkort wordt een wet ingevoerd die overheden hiertoe verplicht", stelt ze.
Uit de antwoorden blijkt verder dat het UWV de Cliëntenraad niet vooraf heeft ingelicht over inzet van de algoritmes, terwijl dat wel moet. Daarvoor hebben de bestuurders van het UWV excuses aangeboden aan de Cliëntenraad, schrijft de minister.
