Ze zijn klaar om te gaan regeren en "grote veranderingen" door te voeren, de samenwerkende partijen GroenLinks en PvdA. Vooral de aanpak van de klimaatcrisis en het eerlijker verdelen van de lasten daarvan. Iedereen die niet wil meedoen aan het eerlijker delen krijgt volgens partijleider Timmermans "met ons te maken".
Als het aan Timmermans ligt komt een nieuw kabinet straks binnen honderd dagen met een nieuwe nationale "green deal" om dorpen en steden te vergroenen en de industrie duurzamer te maken. "Het KNMI drukte ons afgelopen week weer met de neus op de feiten, de gevolgen voor ons land zullen enorm zijn. We kunnen de aanpak van de klimaatcrisis niet langer laten haperen."
Uit alles blijkt dat de samenwerkende partijen het groots willen aanpakken en een nieuwe factor van betekenis willen zijn. In het afgehuurde Rotterdamse Ahoy zijn bijna vijfduizend leden bijeengekomen om het verkiezingsprogramma vast te stellen. Sinds het historische CDA-congres in 2010 in de Rijnhal in Arnhem werd een partijcongres niet meer zo druk bezocht.
In zijn speech spreekt Timmermans van een historisch moment. "Zo veel mensen schouder aan schouder, Zoveel energie. Vandaag laten we de kracht van samenwerking zien." Dat de samenwerking kiezers aanspreekt is in peilingen ook terug te zien: daarin lijkt GroenLinks/PvdA verwikkeld in een nek-aan-nekrace om de koppositie met de VVD en NSC, de partij van Pieter Omtzigt.
Spanningen
In de aanloop naar het congres werd die eensgezindheid binnen de partij nog wel op de proef gesteld. De aanval op Israël van Hamas en de reactie daarop van Israël leverden de afgelopen dagen spanningen op in de achterban. Leden van GroenLinks vonden dat partijleider Timmermans en fractievoorzitter Klaver te eenzijdig het geweld van Hamas veroordeelden en hun steun voor Israël uitspraken.
Een motie waarin door 102 kritische leden werd opgeroepen afstand te nemen van de scherpe veroordelingen van Hamas en een meer kritische houding naar Israël in te nemen was in de maak. Het bestuur ging met de leden om tafel en gezamenlijk werd een nieuwe motie opgesteld.
De verklaring voorziet nog altijd in een scherpe veroordeling van de bloedige aanval van Hamas, maar vraagt tegelijkertijd aandacht voor de situatie van de Palestijnse bevolking. Ook in zijn speech ging Timmermans daarop in.
De leden stemden vandaag in met het verkiezingsprogramma. Zo moet er een minimumloon van 16 euro per uur komen en eind worden gemaakt aan nul-uren- en oproepcontracten. De leden bedongen het minimumloon bovendien in één keer moeten worden verhoogd en niet stapsgewijs zoals aanvankelijk in het programma stond. Verder moet de belasting voor werkenden met een laag en middeninkomen omlaag en wil de partij een miljonairsbelasting.
De leden wijzigden het programma ook nog op enkele andere punten: zo wil een meerderheid op termijn de monarchie afschaffen. Indieners van het voorstel noemen die verouderd. Ze spraken van een "symbool van ongelijkheid" en wijzen op de miljoenen die elk jaar naar het koningshuis gaan. Dat geld zou beter kunnen naar mensen die het harder nodig hebben, aldus de indieners van het plan.
Timmermans zegt in een reactie de congresuitspraak te respecteren, "maar ik moet u eerlijk bekennen, dat komt niet bovenaan mijn prioriteitenlijstje".
Green deal
Verder wil de partij de fossiele subsidies afschaffen en pleit voor een "isolatieoffensief" voor alle huizen waarbij mensen met lage en middeninkomens voorrang krijgen, zodat hun lagere energierekening een positief effect heeft op hun besteedbaar inkomen. Een ov-kaart voor de daluren moet iedereen uit de spits en de auto krijgen. Ook wil de partij af van het woord woningmarkt. "Wonen is een recht."
De Europese Green Deal is volgens Timmermans een raamwerk dat verder "nationaal moet worden ingevuld door vergroening van steden en dorpen, herstel van de natuur, en verduurzaming van de industrie".
Timmermans zei het bij zijn eerste speech als nieuwe leider in augustus ook al: om alle veranderingen mogelijk te maken is aan te macht komen onvermijdelijk. Volgens Timmermans is het daarbij van groot belang dat de nu samenwerkende partijen zich "bij het bouwen aan alle plannen niet tegen elkaar laten uitspelen".
"Want vergis je niet: er zijn krachten die dat zullen blijven proberen. Die zullen blijven zeggen dat het de 'groenen versus de rooien' is. En jullie weten het: het is lariekoek. De sociale strijd en de strijd voor het klimaat gaan hand in hand."
