Kritiek op paardenwelzijn, maar Boekelo 'doet het zo diervriendelijk mogelijk'

• Edwin Peek

  commentator paardensport

Bij de Military Boekelo, een jaarlijkse paardensportevenement, laaide de discussie over het dierenwelzijn weer op. Het onderdeel cross country trok afgelopen zondag tienduizenden bezoekers naar het oosten van het land, maar juist bij dat onderdeel komt de kritiek om de hoek kijken.

Er gebeuren op de cross zo nu en dan ongelukken. Zeker in de jaren tachtig en negentig sloegen er geregeld combinaties over de kop. De organisaties en ruiters zelf doen er naar eigen zeggen alles aan om de sport veiliger te maken. "Wij meten al zo veel, testen de paarden op hun gezondheid, zijn daar zo mee bezig. Ik denk dat wij daarin al voorop liepen", aldus amazone Sanne de Jong.

De Partij voor de Dieren in Enschede denkt daar anders over en schreef alle tweehonderd sponsoren van 'Boekelo' aan om te vragen te stoppen als geldschieter. Reden: de sport is volgens hen dieronvriendelijk.

"Een paard is geen sportattribuut en zo zou het niet langer gebruikt mogen worden," zegt raadslid Judith Hofte op de website van de partij. Ze vult aan: "Ik heb liever dat de Military omvalt, dan al die paarden." Zeker bij de cross country worden de paarden maximaal uitgedaagd en in het verleden ging het daar geregeld mis.

Cijfers van de FEI (de internationale overkoepelende organisatie van de paardensport) wijzen uit dat het stukken beter gaat met het aantal valpartijen. Van de 1.165 valpartijen in 2022 in de cross waren er 'maar' 15 over de kop. In de cijfers is niet terug te vinden hoe het met de paarden zelf afloopt.

Risicosport

De eventingsport is een sport met een verhoogd risico voor de paarden. Een blessure na een zware valpartij ligt op de loer. In Boekelo is de cross 5.700 meter, moeten de combinaties over dertig hindernissen springen en is de toegestane tijd gezet op 10 minuten en 6 seconden. Dat ruiter en paard hierbij een zeker gevaar lopen is bekend, minder bekend is dat de sport zich al jarenlang ontwikkelt op het gebied van dierenwelzijn.

"Uitgeputte paarden zien we zelden meer en als we ze toch zien, dan worden ze meteen uit competitie gehaald." Dat stelde Sue Benson, voormalig parcoursontwerper van de military, in 2018 al. De huidige ontwerper van de cross in Boekelo, de Brit Adrian Ditcham, borduurt voort op de manier zoals Benson de cross bedacht.

"Het welzijn van de paarden staat op één. We bouwen smallere hindernissen, kijken naar de ondergrond, de weervoorspelling. Het parcours is ook technischer, de paarden hebben beter overzicht op het parcours, waardoor alles rustiger is."

De hindernissen zijn ook minder hoekig en ronder, dus veiliger geworden in de laatste jaren. Amazone Merel Blom-Hulsman: "We zien tegenwoordig minder paarden die zich echt bezeren. De paarden krijgen meer tijd om na te denken voor een hindernis. Er kan natuurlijk altijd iets misgaan, maar het is aan ons om dat op een zo diervriendelijk mogelijke manier te doen."

Nederlands kampioen eventing Janneke Boonzaaijer ziet dat de spelregels zijn aangepast in het kader van het welzijn voor de dieren. "De verantwoordelijke instanties rond wedstrijden (jury, dierenartsen, red.) houden alles in de gaten als er iets is misgegaan en analyseren deze gegevens dan ook."

Hindernissen diervriendelijker

In de loop van de tijd zijn de hindernissen in de cross niet alleen smaller en overzichtelijker geworden. Ook de obstakels zelf zijn aangepast, waardoor de paal of balk er vanzelf afrolt bij aanraking en niet meer blijft liggen. Hierdoor kan het paard op de been blijven en is de kans op een ongelukkige rotationall fall, waarbij ruiter en paard over de kop slaan, gereduceerd.

Aan alle kanten wordt er dus gewerkt aan het dierenwelzijn en de eventingsport, maar toch moet de sport ook oppassen geen springsport te worden, zegt amazone Blom-Hulsman. "Het moet eventing blijven, maar wel zo diervriendelijk als mogelijk. De paarden vinden dit leuk, wij kunnen geen paard dwingen over deze hindernissen heen te springen."