Studenten gefrustreerd over rentestijging studieschuld: 'De zoveelste middelvinger'

Studenten zijn boos op de overheid vanwege de verhoging van de rente op studieschulden. Ze vinden dat ze niet genoeg compensatie krijgen voor het studeren binnen het leenstelsel en nu daar een rentestijging bovenop komt, voelt dat als "de zoveelste middelvinger".

Meis van der Ham (24 ) studeert psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en het voelt voor haar als onrecht. "Het is hartstikke belachelijk allemaal", zo begint ze haar gesprek met de NOS. Ze is zeven jaar geleden begonnen met lenen, omdat het voor haar niet anders kon.

Drie voorwaarden

Van der Ham zegt dat ze toen ze begon met lenen in de veronderstelling was dat daarbij drie voorwaarden golden. De eerste was dat je studieschuld geen invloed zou hebben op het afsluiten van een hypotheek in de toekomst", zegt Van der Ham. Verder werd er gezegd dat het om een gunstige lening zou gaan, met weinig tot geen rente.

"Als laatst kreeg ik de indruk dat de inkomsten van het leenstelsel door de overheid zouden worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs." Van der Ham zegt dat ze het gevoel heeft dat er van alle drie niets terechtgekomen is."

Ook voor rechtenstudent Jim Hiddink voelt het als onrecht. "Je gaat een overeenkomst aan met de overheid wanneer je begint met lenen, maar de hele aard verandert nu. Er werd gezegd dat de rente laag zou blijven, maximaal 0,5 procent."

In een brief die demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs in 2022 aan de Tweede Kamer stuurde, schrijft hij dat nooit beloofd is dat de rente 0 procent zou blijven of dat de hoogte van een studieschuld geen invloed zou hebben op de aanvraag van een hypotheek. Voorganger Jet Bussemaker en andere bewindspersonen hebben in het verleden wel gezegd dat de gevolgen beperkt moeten blijven en dat studenten geen 'leenangst' moeten krijgen.

1400 euro tegemoetkoming

Studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd, kunnen recht hebben op een eenmalige compensatie vanuit de overheid. Als je aan de juiste voorwaarden voldoet, ontvang je in 2025 circa 1400 euro tegemoetkoming. De compensatie voelt voor studenten echter als "een druppel op een gloeiende plaat." "Door de renteverhoging moet ik meer aan rente terugbetalen dan de hele compensatie die ik krijg", zegt Van der Ham.

Hiddink vindt de politieke keuze van de tegemoetkoming "moreel te bevragen". "Het komt over als symboolpolitiek, en dat symbool slaat eigenlijk helemaal nergens op", zegt hij. "Als je bedenkt waar andere subsidies heen gaan, dan lijkt een investering in een eerlijkere compensatie, wat maximaal rond de 20 miljard zou kosten, mij niet uit den boze." Hiddink refereert hiermee aan de vele miljarden fossiele subsidies.

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de tegemoetkoming van 1400 euro ook karig. "Ja, het is een tegemoetkoming, maar vergeleken met wat de studenten zijn misgelopen, is het helemaal niets", zegt bestuursvoorzitter van de vakbond Elisa Weehuizen tegen de NOS. "Begrijp me niet verkeerd, de herinvoering van de basisbeurs is een heel goede vooruitgang, maar we zijn er nog niet en ik heb het idee dat sommige Kamerleden na de herinvoering 'een schouderklopje' verwachten."

De vraag is of de hoge rente op leningen mensen afschrikt om (verder) te studeren. De extra rente treft voornamelijk mensen die het al niet zo breed hebben: "Je raakt de meest kwetsbare bevolkingsgroepen hiermee", aldus Weehuizen. De overheid heeft de basisbeurs heringevoerd met als hoofdreden de kansenongelijkheid te verkleinen. Maar mocht het zo zijn dat mensen door de rente afzien van studeren, dan bereik je het tegendeel.

Hiddink heeft ook die indruk. "Mijn ouders hebben gespaard om me te helpen een goede studie te kunnen volgen. Ze hebben me een steuntje in de rug gegeven zodat ik financieel gezond de wereld in kan na mijn opleiding, en alsnog raken het leenstelsel en de extra rente mij nu. Laat staan hoe dat is voor studenten die niet dat beetje extra hebben meegekregen uit hun omgeving."

"Ik denk dat mensen zich achter hun oren zullen krabben en zich afvragen of studeren nu wel zo verstandig is", denkt Hiddink. "Je hebt natuurlijk de aanvullende beurs, maar die is niet toereikend", zegt hij.

Machteloosheid

Studenten voelen zich machteloos. "Je kan niks en wordt rondgeslingerd door de overheid", stelt Hiddink. Zowel Hiddink als Van der Ham merkt dat er frustratie speelt in hun directe omgeving. Van der Ham: "Je voelt het, ziet het en hoort het overal om je heen. Het leeft niet alleen onder studenten, maar ook onder 'volwassenen'. Ouders maken zich bijvoorbeeld zorgen en vinden het oneerlijk."

Hiddink vreest echter dat hij er als student weinig aan kan doen. "Uiteindelijk studeer je maar gewoon door en hoop je dat het goedkomt."